Steekproef: ook te veel PFAS in bloed jonge kinderen in Zwijndrecht

De Vlaamse politieke partij PVDA liet bloed van twintig kinderen met een leeftijd tussen twee en twaalf jaar testen op PFOS, een van de beruchtste types PFAS. Zes kinderen hebben verhoogde PFOS-waarden in hun bloed. De waarden van kinderen die eieren van hun eigen kippen hadden gegeten, lagen het hoogst. Drie kinderen zitten zelfs in de hoogste categorie, zo blijkt uit de resultaten die VTM Nieuws heeft kunnen inzien.

De PVDA liet het onderzoek uitvoeren omdat er naar eigen zeggen veel ongerustheid was bij ouders, al benadrukt de partij wel dat het gaat om een steekproef en dus niet om een wetenschappelijke studie. 

Eerder al liet de Vlaamse overheid het bloed van bijna 800 volwassenen uit de directe omgeving van 3M onderzoeken. De helft van de deelnemers had een te hoog PFOS-gehalte in het bloed. Voor het Vlaamse Agentschap Zorg en Gezondheid was dit reden om iedereen die binnen 5 kilometer van 3M woont afgelopen week uit te nodigen voor een bloedtest. Het gaat om alle inwoners van Zwijndrecht en de Antwerpse linkeroever, Melsele en Kallo en een deel van de gemeente Kruibeke.  In totaal komen tussen de 60.000 en 70.000 mensen in aanmerking.  Ruim tweeduizend mensen hebben zich sinds afgelopen dinsdag gemeld. Aanmelden kan tot 1 juni.

Een inwoner van Zeeuws-Vlaanderen liet afgelopen najaar op eigen initiatief zijn bloed te testen. De waarden die hij had waren vergelijkbaar met de hoogste waarden van inwoners van Zwijndrecht. Dat riep de vraag op of in Zeeland een soortgelijk bevolkingsonderzoek moet komen. De GGD Zeeland wacht de resultaten het onderzoek van het RIVM af naar de gevolgen van de PFAS-lozingen in de Westerschelde voordat eventueel een  bevolkingsonderzoek wordt gestart.

In Zwijndrecht lieten onder anderen Mieke Van Laer liet haar kinderen onderzoeken, zo vertelt ze aan VTM Nieuws. Het gezin woont in Burcht, op zo’n vier kilometer van de 3M-fabriek. Bij Mieke’s tienjarige zoon is er sprake van 11 microgram PFOS per liter bloed. Haar zesjarige dochter heeft maar liefst 20 microgram PFOS in haar bloed, een waarde die als ‘alarmerend’ wordt beschouwd bij een volwassen man. ,,Ik laat hen nog wel buitenspelen, maar ze moeten continu hun handen wassen”, vertelt Mieke. ,,Het lijkt wel alsof er een donkere wolk boven onze tuin hangt, want misschien krijgen ze nog extra PFOS binnen.” ,,Ik ben heel kwaad op 3M, maar ook op de overheid”, vertelt ze. Die had het schandaal volgens Mieke veel eerder moeten bekendmaken. 

Volgens professor Nik van Larebeke (UGent) is de impact van PFOS op het lichaam problematisch, maar niet catastrofaal. Het brengt echter wel enkele klachten met zich mee, zo blijkt uit eerder onderzoek dat op adolescenten werd uitgevoerd. Zo bestaat het risico op een lichte vertraging van de seksuele ontwikkeling, een mogelijke vermindering van het kortetermijngeheugen en meer slaperigheid. Dat alles komt omdat een hormoonverstoring optreedt, legt van Larebeke uit. Als PFOS eenmaal aanwezig is in het bloed, kan er bovendien niets gedaan worden om de waarden te laten dalen. 

De overheid voerde vorig jaar al een onderzoek uit op 800 volwassen omwonenden, maar niet op kinderen. Het Agentschap Zorg en Gezondheid en het kabinet van de Vlaamse minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) kondigen echter aan dat er een nieuw grootschalig onderzoek zal komen.   

De resultaten van het onderzoek van vorig jaar was voor het departement Zorg en Gezondheid aanleiding om de voorzorgsmaatregelen uit te breiden,  zoals geen water uit eigen bron te drinken of geen eieren van eigen kippen eten. Op basis van het bloedresultaat kan echter niet voorspeld worden of en welke nadelige gezondheidsgevolgen kunnen opduiken. 

De nieuwe bloedafnames starten vermoedelijk in het najaar en zullen over meerdere jaren gespreid moeten worden door beperkingen in de labocapaciteit. 

De problemen met de PFOS-vervuiling bij 3M in Zwijndrecht kwamen vorig jaar aan het licht bij de graafwerken aan de Oosterweeltunnel. De Amerikaanse chemiereus produceerde de stof tot twintig jaar geleden, maar omdat die niet afbreekbaar is, is het terrein rond de fabriek nog altijd zwaar vervuild. Nadat met het gebruik PFOS was gestopt, schakelde 3M over op andere PFAS.