Nazaat van plantagehouders: ‘Wie weigerde, kreeg de zweep’

Maartje Duin gaat woensdag 6 juli in het MuZeeum in Vlissingen in gesprek met Peggy Bouva, nazaat van slaafgemaakten, over de doorwerking van het slavernijverleden. Duin en Bouva zijn nazaten van dezelfde plantage. Duins betbetovergrootvader is Rudolph Willem graaf van Lynden, van 1860 tot 1876 Commissaris des Konings in Zeeland. Hij verwierf via zijn echtgenote een deel van plantage Tout Lui Faut in Suriname. 

In de podcast De plantage van onze voorouders volgt Duin het spoor terug naar het verleden. Daarbij wordt ingegaan op vragen als: ben je verantwoordelijk voor de daden van je voorouders? Duin: ,,Moet je je als Duitser verantwoordelijk voelen voor wat Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog deed? Nee, dat is niet jouw persoonlijke verantwoordelijkheid, maar je moet de geschiedenis wel kennen om te kunnen begrijpen wat de gevolgen zijn in onze huidige maatschappij. Het gaat erom dat je de link legt en ziet hoe het slavernijverleden ook nu nog doorspeelt. Sylvana Simons krijgt regelmatig te horen: ‘Ga terug naar je eigen land!’ Zo’n uitspraak getuigt van weinig historisch besef. Het land waar zij geboren is, wás tot de onafhankelijkheid in 1975 ons land.”

De vierde aflevering van de podcast, eind mei 2020, viel samen met de moord op de Afro-Amerikaan George Floyd, door een politieman. Als reactie daarop ontstond de mensenrechtenbeweging Black Lives Matter. Ruim vijfduizend mensen demonstreerden op de Dam in Amsterdam. Duin: ,,Mensen wilden begrijpen wat er gebeurde en zochten naar informatie. Zo kwamen ze bij onze podcast terecht. Een verdrietige aanleiding, maar het heeft de kennis over het onderwerp wel groter gemaakt. Het onderwerp staat nu ook duidelijk op de politieke agenda.”

Op 27 juni sprak Duin op uitnodiging van de Tweedekamercommissie slavernijverleden in Den Haag. Ze vertelde daar onder meer hoe haar mailbox sinds de podcast viral ging, vol zit met berichten, vaak zeer persoonlijk en emotioneel, van mensen die hun familiegeschiedenis met andere ogen zijn gaan bekijken sinds ze de podcast hoorden. 

Duin legt in die podcast contact met Peggy Bouva, nazaat van slaven van de suikerplantage van haar voormoeder. Ze gaan samen op onderzoek uit en doen gruwelijke ontdekkingen. Zo lagen er mensen aan de ketting op Tout Lui Faut en moesten ze 48 uur achter elkaar werken. ,,Wie weigerde, kreeg de zweep.”

Moeten we ‘besmette’ standbeelden van hun voetstuk halen? Nee, zegt Duin: dat is wegpoetsen. Zet een standbeeld náást - om maar iemand te noemen - Michiel de Ruyter, is haar suggestie. Van de Surinaamse verzetsheld Anton de Kom bijvoorbeeld, schrijver van Wij slaven van Suriname, die de verhalen over slavernij optekende van zijn vader en oma. ,,Laat de tijdsgeest van nu spreken. Niet het éne verhaal vertellen en het andere niet; laat álle facetten zien.” 

Te gast bij het gesprek in het MuZEEum, op 6 juli, zijn ook Albertine Duin-van Lynden (de moeder van Maartje Duin), Angelique Duijndam van het Anti Discriminatie Bureau Zeeland en transcultureel psychiater Glenn Helberg. De bijeenkomst begint om 19.00 uur. Kaarten verkrijgbaar via eventbrite.nl.