Hebben de Roosevelts wel Zeeuwse roots? ‘Het bewijs is er gewoon niet’

Zeeland koestert de innige band met de beroemde Roosevelts en vent die royaal uit, met onder meer de prestigieuze Four Freedoms Awards, het Roosevelt Institute for American Studies (RIAS) en University College Roosevelt (UCR) in Middelburg en het culturele themacentrum Huys van Roosevelt en het Roosevelt Informatiecentrum in Oud-Vossemeer. Die plaats wordt beschouwd als dé bakermat van de dynastie. Maar, zo blijkt uit nieuw onderzoek: de twijfels van de toenmalige president zouden wel eens terecht kunnen zijn.

Toegegeven, hier en daar wordt in een voetnoot of bijzin wel een voorbehoud gemaakt, door te vermelden dat de familie van zowel Theodore als Franklin Delano Roosevelt en diens eega Eleanor Roosevelt ‘waarschijnlijk’ of ‘vermoedelijk’ haar oorsprong vindt op Tholen. Maar bij voorkeur wordt op die nuance niet te veel nadruk gelegd, zeker niet sinds Eleanor Roosevelt in 1950 met een uitgebreid bezoek aan Oud-Vossemeer zelf de warme band onderstreepte.

In het verleden is herhaaldelijk onderzoek gedaan naar de Thoolse herkomst van de Roosevelts. Er werden geen bewijzen gevonden, maar dat bleek nog geen aanleiding te zijn om het beeld bij te stellen. Integendeel. ,,Zolang er geen zekerheid is, blijft de minst onbevredigende optie dat de Roosevelts gewoon uit Zeeland afkomstig zijn”, concludeerde in 1995 Hans Krabbendam, die later adjunct-directeur werd van het Roosevelt Study Center.

Maarten van Bourgondiën en Leendert Brouwer van het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis zijn nu opnieuw in de Zeeuwse wortels van de Roosevelts gedoken. Van Bourgondiën deed online genealogisch onderzoek. Duidelijk was al dat Theodore en Franklin Delano Roosevelt allebei nakomelingen zijn van de Nederlandse immigrant Claes Maertensz. van ’t Rosevelt, die in 1649 de oversteek maakte. Ook zeker is dat op Tholen een familie Van Rosevelt leefde. De naam was ontleend aan een hofstede nabij Oud-Vossemeer.

De grote vraag is waar Claes Maertensz. vandaan kwam en van wie hij afstamde. Er leven al geruime tijd twee hypothesen over een verband met een Thoolse familie. Op basis van vermoedelijke data en leeftijden concludeert Van Bourgondiën dat beide theorieën onwaarschijnlijk zijn. ,,Ik wil hiermee niet zeggen dat er absoluut geen verband kan zijn met de Van Rosevelts op Tholen, maar dat is op dit moment zeker niet hard te maken.”

,,Er is inderdaad geen sluitend bewijs”, erkent Rianne Verhees van het Roosevelt Informatiecentrum in Oud-Vossemeer. ,,Maar toen Eleanor Roosevelt in 1950 ons dorp bezocht, beaamde ze zelf dat haar roots hier liggen. Wie zijn wij dan om dat tegen te spreken?” Niettemin meldt het informatiecentrum geïnteresseerden desgevraagd wel dat het slechts gaat om een vermoeden. ,,We kunnen niet zomaar onwaarheden verkopen.”

Kees de Koning van het centrum doet al jaren onderzoek. ,,Ik heb zelf ook altijd een grote slag om de arm gehouden, omdat het bewijs er gewoon niet is. Maar het tegendeel is ook niet aan te tonen. Dit nieuwe onderzoek onderstreept nog maar eens de onzekerheid die er is rond deze zaak. De Amerikanen houden graag vast aan de band met Zeeland. Daar borduren wij als centrum dan maar op voort. We afficheren onszelf graag als zodanig, maar de bewijsvoering is van meet af aan lastig geweest. Of het raadsel ooit wordt opgelost? Ik heb er een hard hoofd in.”

Voor de Roosevelt Foundation, organisator van de Four Freedoms Awards, zet het CBG-onderzoek de zaken niet in een ander licht. ,,Inmiddels is de Zeeuwse verwevenheid met de Roosevelts en met het gedachtegoed van Franklin D. en Eleanor Roosevelt én hun nazaten zo innig, dat het eigenlijk ook niet (meer) zoveel uitmaakt of de Roosevelts hun oorsprong wel of niet in Zeeland hebben”, aldus voorzitter Han Polman en directeur Pieter Jan Mersie, mede namens RIAS en UCR. ,,Het belang van de vier vrijheden voor Zeeland, Nederland en de gehele wereld wordt er niet minder van. Ook als er geen sprake mocht zijn van een Zeeuwse oorsprong van de familie Roosevelt, zullen wij ons best doen om de betekenis van de vier vrijheden te onderstrepen en uit te dragen.”

Polman en Mersie wijzen erop dat de uitkomsten van het CBG-onderzoek haaks lijken te staan op eerdere onderzoeken. ,,Nader onderzoek, waarbij de verschillende onderzoeksresultaten ook met elkaar vergeleken worden, zou interessant zijn om meer helderheid te bieden. Daarbij zou het wenselijk zijn om samen op te trekken met andere Roosevelt-instellingen.”