Clash tussen 3M en minister onafwendbaar: chemiebedrijf geeft toe FBSA te lozen, maar ziet het probleem niet

Met acht kwamen ze dinsdagmiddag vanuit 3M naar de hoorzitting bij de milieu-inspectie: vier werknemers van 3M, twee advocaten en twee milieuconsulenten. Rebecca Teeters, vicepresident van 3M, vloog voor de gelegenheid zelfs helemaal vanuit de Verenigde Staten naar België, al was ze zelf niet aanwezig bij de meeting. Dik twee uur lang moest 3M tot in detail uitleggen welke giftige stoffen het nu precies produceerde en loosde. Volgens waarnemers overlaadde het chemiebedrijf de milieu-inspectie met documenten, stellingen en veel technische details.

Het wijst op zenuwachtigheid bij de Amerikaanse multinational. Voor het eerst sinds 3M ervan beschuldigd wordt de giftige stof FBSA illegaal in de Schelde te dumpen, gaf het bedrijf nu ook echt toe FBSA te lozen. Het deed dat na een ongeziene actie van de milieuinspectie, die er via een aanmaning bij 3M op aandrong alle kaarten op tafel te leggen. In een perscommuniqué, later op de avond, zette 3M wel nog eens de puntjes op de i. Daarin liet het bedrijf weten zelf geen FBSA te produceren, maar moest het wel toegeven dat er ‘FBSA in lage concentraties aanwezig is in het gezuiverde afvalwater van bepaalde productieprocessen’.

Maar door aan te geven dat er wel FBSA in het afvalwater zit, geeft het Amerikaanse chemiebedrijf wel impliciet een misdrijf toe. Voor FBSA heeft het immers geen lozingsvergunning. Al is het de visie van 3M dat zo’n vergunning niet nodig is. In zijn communicatie dinsdagavond argumenteerde 3M dat het enkel stoffen moet aangeven waarvoor de wet een limiet voorschrijft. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de Provincie Antwerpen zijn het niet eens met die interpretatie. Eerder al gaven ze aan dat voor elke geloosde stof een lozingsvergunning moet worden aangevraagd. 3M probeert nu wellicht met een onduidelijkheid in de wet de dans te ontspringen.

Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) reageerde dinsdagavond bijzonder ontstemd op die reactie van 3M. Via haar woordvoerder liet Demir weten er niet mee gediend te zijn ‘dat 3M ervoor kiest om via de pers zijn versie van de feiten te poneren, terwijl ik van de omgevingsinspectie verneem dat ze nog geenszins afdoende antwoorden hebben kunnen geven tijdens de hoorzitting’. Meer zelfs. Volgens Demir zou er nog belangrijke informatie ontbreken. ,,Het lijkt me beter dat het bedrijf die taak eerst ter harte neemt.”

De milieu-inspectie liet meteen na de reactie van 3M weten dat er vandaag, woensdag, een gecoördineerde handhavingsactie gepland is bij 3M. Daarbij aanwezig: de milieu-inspectie, OVAM, de VMM en het departement Zorg en Gezondheid. Wat daar precies zal gebeuren is niet duidelijk, maar het lijkt er wel op dat de milieu-inspectie van plan is om maatregelen tegen 3M te treffen. ,,Een totaal lozingsverbod is zeker een mogelijke maatregel”, zegt een anonieme bron. Voor de fabriek zou dat grote economische gevolgen hebben. Aangezien de site in Zwijndrecht zijn lozingswater niet intern kan hergebruiken, zou de hele productie stilgelegd moeten worden. Met miljoenen aan omzet die verloren gaan. In die zin is zo’n maatregel voor 3M vele keren erger dan een boete van de milieu-inspectie, al lijkt dat ook nog steeds een optie.

Het chemiebedrijf zou dinsdag meermaals aangetoond hebben hoe belangrijk zijn productiesite is voor de werkgelegenheid in Zwijndrecht. Het is wellicht de verklaring waarom 3M jarenlang bijzonder genereuze voorwaarden gekregen heeft in het toekennen van vergunningen. Vanuit de milieu-inspectie is er dan weer het besef dat er doortastende acties verwacht worden. Als signaal naar de ongeruste buurtbewoners, maar ook naar andere vervuilende bedrijven.