Wanneer en hoe krijg ik die 190 euro? Dit moet je weten over de energiecompensatie en het prijsplafond

Joyce Donat van De Consumentenbond: ,,Dat zijn er verschillende. Zo is er de energietoeslag van 400 euro door middel van de verlaging van de energiebelasting. Ook hebben mensen met een klein inkomen recht op 1300 euro. Het gaat om mensen die maximaal 120 procent van het minimum verdienen, je kunt bij je gemeente informeren of je ervoor in aanmerking komt.” Ze vervolgt: ,,Ook is de btw op energie verlaagd, van 21 naar 9 procent. Deze gaat in 2023 weer naar 21 procent, maar dan komt het prijsplafond.”

Dat geld krijg je via je energieleverancier. Donat: ,,Dit gaat automatisch, maar de maatregel wordt wel op verschillende manieren uitgevoerd door de energieleveranciers. De meeste storten het aan het einde van de maand, tussen de 25ste en de 30ste. Maar er zijn leveranciers die gewoon die 190 euro op je rekening storten, en weer anderen verrekenen het via het maandtarief. Dan gaat je tarief dus omlaag. Mocht je een betalingsachterstand hebben, dan gaat die 190 euro van je achterstand af. Het staat allemaal in principe op de site van je energieleverancier.”

Donat: ,,Je krijgt de compensatie op een stroomcontract, dus in dit geval van Vattenfall.”

Donat. ,,Je hebt er áltijd recht op. Het gaat erom wie je stroomleverancier was op de eerste van de maand, dus op 1 november en op 1 december. Wisselt dit toevallig? Dan heb je nog altijd stroom gehad van een stroomleverancier op de eerste van de maand. Dat is degene die de compensatie moet overmaken.”

Donat: ,,Dan kom je in de plus. Het is een generieke maatregel, het maakt niet uit wat je betaalt. Dus voor de één is dit een cadeautje, voor de ander misschien een druppel op de gloeiende plaat. Het geld wordt ook gedoneerd: het is heel prettig en fijn dat veel mensen dat al doen. Want niet iedereen heeft een hoge energierekening, bijvoorbeeld sommigen met een vast contract. Het geld weigeren? Dat kan niet. Je kunt het niet terugstorten. Zoek een goed doel dat is gelieerd aan energiearmoede, zou ik zeggen.”

Donat: ,,Daar weten wij ook het antwoord nog steeds niet op. In principe krijg je de compensatie dan van je verhuurder. Ook mensen die inclusief huren krijgen de tegemoetkoming via de verhuurder. Die moet dan de huur in mindering brengen.”

,,Maar in een studentenhuis is er één aansluiting, maar zijn er zes studenten. Ga je dat bedrag dan verdelen? Dat kan nog best eens ingewikkeld worden. Ik zou zeggen: neem contact op met je verhuurder om te vragen hoe het zit. Bij studenten is het sowieso lastig. Ze hebben ook al geen recht op die energietoeslag. Het is een door de overheid vergeten groep.”

Joris Kerkhof, energiedeskundige bij vergelijkingssite Independer: ,,Het plafond geldt voor het hele jaar. Er wordt gekeken naar het verbruik en naar een gecapte prijs. Als je tot 1200 kuub aan gas verbruikt, betaal je 1,45 euro per kuub. Voor stroom geldt: verbruik je tot 2900 kilowattuur, dan betaal je 40 eurocent.”

,,Komt je verbruik boven dat plafond, dan betaal je de actuele marktprijs die de energieleverancier rekent. Het prijsplafond kan een flinke meevaller opleveren: gemiddeld hoeft een gezin met een gemiddeld verbruik ongeveer 250 euro minder te betalen aan energie. Het kan nog steeds voelen alsof je veel betaalt omdat de energieprijzen zo zijn gestegen, maar zonder het prijsplafond had je nóg veel meer moeten betalen.”

Kerkhof: ,,Verschillende economen zeggen dat het plafond ervoor zorgt dat leveranciers niet geprikkeld worden om hun prijzen te verlagen. Boven het plafond kunnen zij de actuele marktprijs rekenen. Het kabinet en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) moeten er echt op toezien dat als de inkoopprijs gaat dalen, dat die prijzen boven het plafond dan meedalen. Want ook als je meer verbruikt dan het plafond moet je profiteren van de prijsdaling van gas en stroom.”

Kerkhof: ,,Dat klopt, bij een warmtepomp verbruik je gemiddeld 2000 tot 3000 kilowattuur meer aan stroom. Dat gebeurt zeker wanneer je een volledig elektrische warmtepomp hebt. Het plafond is al verruimd (eerst lag de cap op 2400 kWh, nu dus 2900 kWh, red.). Als de prijzen gaan zakken, ga je ook al volgend jaar profiteren als je een warmtepomp hebt. Die koop je ook niet voor komend jaar, maar voor de komende 15 tot 20 jaar. En dan ga je echt besparen, dus de warmtepomp is nog steeds een investering die je zou kunnen doen.”

Mensen die gebruik maken van blokverwarming wonen vaak in een appartementencomplex waarbij meerdere huishoudens op één aansluiting zitten. Een Vereniging van Eigenaren of een woningcorporatie rekent met een energiebedrijf af. Daarom kunnen de bewoners niet direct via de leverancier worden gecompenseerd, en die leverancier heeft bovendien geen idee hoe veel stroom en gas elk huishouden afzonderlijk verbruikt.

Donat: ,,Het prijsplafond geldt niet voor deze mensen. Wij hebben direct bij de presentatie van het prijsplafond gezegd: de blokverwarming moet erbij. Er zijn zo'n 500.000 mensen in Nederland die dit hebben.” Zij kunnen straks via de Belastingdienst een compensatie aanvragen, zo maakte energieminister Rob Jetten donderdag bekend.