Zo kun je tijdreizen op een Segway

VIDEOWekelijks geeft Het LAB, het zusje van de Universiteit van Nederland, antwoord op een wetenschappelijke vraag. Deze keer: kun je volgens de wetten van de wetenschap tijdreizen? En wat heeft een Segway daarmee te maken? Sterrenkundige Joeri van Leeuwen (Astron en Universiteit van Amsterdam) geeft het antwoord.

Universiteit van Nederland 07-02-18, 10:30

André Kuipers vloog een jaar lang rondjes om de aarde. En in dat jaar is hij een fractie van een seconde jonger gebleven dan de achterblijvers op aarde. © ANP

Maar eerst Einstein: hij schreef ongeveer 100 jaar geleden de relativiteitstheorie op. Deze wet laat zien dat als je heel snel reist, jouw tijd voor de achterblijvers langzamer lijkt te gaan. Dat betekent dat de dimensie tijd kan worden vervormd door iets wat snel van ons af reist. Hoe sneller er gereisd wordt, hoe langzamer de tijd lijkt te verstrijken. Sterker nog: als je in een raket zou zitten die met lichtsnelheid gaat, zou het voor de achterblijvers op aarde lijken alsof de tijd bij jou stilstaat.

Zo snel als de lichtsnelheid kunnen wij niet reizen, maar zelfs met de snelheid van een raket is er al een meetbaar effect. Even een hersenkraker: als je met een raket reist, lijkt er voor jou minder tijd verstreken dan voor de achterblijvers en kom jij bij terugkeer aan in de toekomst! André Kuipers vloog bijvoorbeeld een jaar lang rondjes om de aarde. En in dat jaar is hij een fractie van een seconde jonger gebleven dan de achterblijvers op aarde. Ben je er nog bij?

Dan die Segways. Want daarmee kunnen we dit fenomeen uitleggen. In de video zie je hoe Joeri met zijn Segway op dezelfde plek blijft staan terwijl LAB-presentator Sophie rondjes rijdt. Na een aantal minuten komt ze weer naast hem te staan en concludeert: voor beiden lijken evenveel seconden verstreken, maar de bewegende Segway heeft duidelijk meer meters afgelegd dan de stilstaande. Hartstikke logisch natuurlijk.

Verjongingskuur

Maar in het component tijd zit het 'm juist. Want als Sophie niet een gewone stopwatch om haar pols had gehad maar een atoomklok - een enorm precieze tijdsmeter - zou ze een verschil in tijd zien tussen de twee Segways: voor de bewegende Segway zou de tijd langzamer zijn gegaan. De versnelling van haar Segway heeft dus niet alleen de dimensie afstand maar ook de dimensie tijd veranderd.

Goed, op aarde merk je hier praktisch niets van. Als jij op een Segway staat, krijg je geen gratis verjongingskuur. De ultieme wisselwerking tussen tijd, afstand en versnelling zie je dan ook niet op een Segway, maar in een zwart gat. Een zwart gat is een plek in het heelal waar de zwaartekracht enorm sterk is, zo sterk dat zelfs licht daar niet kan ontsnappen.

Mocht je richting een zwart gat vliegen – dat gunnen we niemand – dan gebeurt dit met zo’n enorme versnelling dat je met lichtsnelheid gaat. Voor jou gaat de versnelling zó snel dat je lichaam als spaghettislierten uit elkaar wordt getrokken, terwijl het voor de achterblijvers op aarde zal lijken alsof de tijd steeds langzamer gaat en uiteindelijk stilstaat.

En zo kun je volgens de wetten van de wetenschap tijdreizen!