Mogelijk eerste planeet buiten onze Melkweg ontdekt

Ons zonnestelsel telt acht planeten: Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Daarnaast hebben wetenschappers inmiddels bijna 5000 zogeheten exoplaneten gevonden. Die draaien allemaal rond andere sterren in onze Melkweg. De meesten staan binnen 3000 lichtjaar afstand, wat voor ruimtebegrippen om de hoek is.

Om zulke verre planeten te vinden, kijken wetenschappers niet naar de planeten zelf, want die zijn te klein en te ver weg om te zien. In plaats daarvan meten ze het licht en de röntgenstraling die van sterren komen. Als een planeet ‘door het beeld’ vliegt, wordt de straling even iets minder fel. De Amerikaanse ruimtetelescoop Chandra zag dat bij M51-ULS-1. Dat is een dubbelster in het sterrenstelsel Messier 51, dat ook wel het draaikolkstelsel wordt genoemd, ongeveer 28 miljoen lichtjaar van de aarde verwijderd.

M51-ULS-1 bestaat uit een ster die ongeveer twintig keer zo zwaar is als onze zon, waar een neutronenster of zwart gat omheen draait. De röntgenstraling van de ster werd urenlang geblokkeerd door de vermoedelijke planeet. Op basis daarvan berekenen de onderzoekers dat de planeet ongeveer even groot is als Saturnus, en twee keer zo ver van zijn ster staat als Saturnus van onze zon. Door zijn lange omloopbaan komt de kandidaat-planeet waarschijnlijk pas over zeventig jaar weer voor zijn ster langs. Pas dan is het mogelijk om te bevestigen of het inderdaad om een planeet gaat. Dat maakt de onderzoekers voorzichtig met hun conclusies.

De ‘ontdekking‘ verschijnt maandag in het belangrijke wetenschapsblad Nature Astronomy. De wetenschappers hebben naar in totaal 238 sterren in drie sterrenstelsels gekeken, en daarbij is maar één potentiële planeet aan het licht gekomen. Kans op leven op die planeet is er niet: hij wordt vrijwel zeker aan ondraaglijke straling blootgesteld.