Dode bruinvissen die massaal aanspoelen ‘lijken op hetzelfde moment gestorven’

Twintig bruinvissen zijn gisteren overgebracht naar de universiteit om later onderzocht te worden. Woensdag hebben IJsseldijk, haar collega’s en andere betrokken partijen overleg met het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij over een plan van aanpak. ,,Ik heb nog geen dieren in handen gehad, maar op basis van de foto's kan ik wel zeggen dat het erop lijkt dat de dieren allemaal in dezelfde staat van ontbinding zijn. Dat zou betekenen dat ze op hetzelfde moment zijn overleden. De dieren die nu nog worden gevonden - ze spoelen nog steeds aan - zijn rotter. Er worden geen ‘verse’ kadavers gevonden”, zegt IJsseldijk. 

De dode bruinvissen spoelen sinds donderdag aan op de noordelijke stranden van Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Ook aan het vasteland van Groningen zijn ze aantroffen. Hoeveel dode dieren er ondertussen zijn gestrand is volgens IJsseldijk nog niet bekend, maar het zijn er in elk geval vele tientallen. Waarschijnlijk komen er de komende dagen nog meer dode zoogdieren op de waddenkust terecht, aangezien er ook dode bruinvissen op zee worden gezien. 

,,Alleen al op Ameland werden er twintig op een dag gevonden”, zegt de bioloog. ,,Het is ongekend veel. Elke dag spoelt er aan de Nederlandse kust wel een bruinvis aan, maar in zulke groten getale hebben we het nog nooit gezien. Vooral niet in zo’n klein gebied en onder volwassen dieren: in 2011 spoelden er bijvoorbeeld veel jonge bruinvissen aan, maar dat was verspreid over de hele Nederlandse kust. Dat leek iets met voeding te maken te hebben.”

Het is nog gissen waar de dieren aan zijn overleden. ,,Het is gezien de massastranding niet aannemelijk dat de bruinvissen zijn aangevallen door bijvoorbeeld zeehonden, daarvoor zijn het er te veel”, aldus IJsseldijk. Voeding, ziekte, een menselijke activiteit op zee: alles wordt onderzocht. ,,Het heeft urgentie om te snel uit te zoeken, maar het lijkt erop dat het één moment is gebeurd en dat het niet een ziekte is die snel om zich heen grijpt, of iets dergelijks.” Het centrum voor walvisachtigen in de Noordzee SOS Dolfijn denkt bijvoorbeeld aan de bouw van een windmolenpark of legeroefeningen boven de Waddenzee.

Wanneer de uitkomsten van haar onderzoek er zijn, is nog niet bekend. De tientallen bruinvissen die niet bij de universiteit terechtkomen, worden door de Reddingsteams Zeedieren begraven. ,,Een heel karwei, een bruinvis weegt rond de 40 of 50 kilo”, laat Reddingsteam Zeedieren Ameland weten. 

De Universiteit Utrecht heeft een video met uitleg over het zogeheten ‘strandingsonderzoek’: