Waarom het zo lekker is om een ander de schuld te geven
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de self-serving bias
Delen per e-mail
Ik weet niet waarom, maar de laatste tijd ben ik stikchagrijnig. Door de lockdown of het sombere weer; geen idee. Maar ik weet wel dat alles de schuld is van mijn vriend. Of ik nou vergeet boter te kopen, een deadline mis of mijn beschuit doormidden breekt en op de grond valt: ik weet het altijd zo te draaien dat het niet aan mij ligt.
Ik ben niet de enige. Ook anderen die ik spreek foeteren op partner, kinderen of desnoods de kat. En er zijn verschillende redenen voor. Je raakt er ten eerste je eigen ongemak en frustratie mee kwijt. De perfecte uitlaatklep voor mensen die graag mooi weer spelen, zogenaamd nooit boos zijn en hun gevoelens opkroppen, zoals ik.
Gevoel van controle
Iemand anders de schuld geven geeft je bovendien een gevoel van controle. Jij hoeft niks te veranderen, jij hebt niks verkeerd gedaan, jij bent oké. Sterker nog, je bent eigenlijk het slachtoffer. Geen enkele reden om kritisch naar je eigen gedrag te kijken.
Het is allemaal de schuld – nee, maar echt – van de zogeheten self-serving bias. Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden. Dat je te laat was voor die zoom-meeting kwam doordat die stomme computer natuurlijk weer allemaal updates moest draaien. Het is in feite een lieve denkfout, die ons wil beschermen.
Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden
Hele organisaties kunnen lijden aan een schuldcultuur. Het trekt van boven naar onderen en is superbesmettelijk, ontdekte hoogleraar management Nathaniel Fast. Als je leidinggevende graag met zijn vingertje wijst, doe jij dat ook sneller. Voor je het weet heb je een organisatie waarin iedereen zijn straatje schoonveegt en hele dossiers opbouwt om collega’s om hun oren te slaan. Gezellig? Niet bepaald. En ook nog eens contraproductief. Organisaties met een zondebokcultuur presteren slechter, omdat niemand risico durft te nemen om iets nieuws te doen.
Faalfeestje
Fast ontdekte ook dat je het beschuldigingsvirus kan stoppen. Mensen die zich zeker voelen van zichzelf raken niet besmet. Zij trekken geen muur van beschuldigen op om hun eigenwaarde te beschermen. Zijn conclusie: werk aan je zelfvertrouwen en geef het goede voorbeeld. En bedenk dat er zonder fouten geen vooruitgang is. Waarom niet een faalfeestje geven om te vieren hoeveel leermomenten er deze maand waren?
Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
column
Waarom de lockdown ons innovatiever maakt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: creatief denken. -
PREMIUM
Max (20) stapt in bedrijf zieke vader: ‘Aan ziekenhuisbed besloten hoe we het gingen doen’
De wereld van de familie Blanke staat eind 2019 volledig op z'n kop. Vader Robby (47) blijkt een ongeneeslijke vorm van kanker te hebben. Robby begon net aan zijn droom: de grootste detacheerder worden van technisch personeel in zijn regio, Salland. Aan het ziekenhuisbed besluit zoon Max (20) zonder twijfel te stoppen met zijn zorgopleiding om in het bedrijf van zijn vader te stappen. Een jaar later runnen ze samen het bedrijf, storten ze zich ook op elektrische laadpalen, zitten ze net in een nieuw kantoor en is het ziektebeeld van Robby positief. -
Waarom we allemaal een heel zwaar leven hebben
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de tegenwind/meewind-asymmetrie -
PREMIUM
Rico Verhoeven gaat de strijd aan met werkloosheid
Kickbokser Rico Verhoeven krijgt al jaren veel persoonlijke berichten van fans. Op Instagram alleen al heeft hij 1,7 miljoen volgers. De verhalen van mensen die hun baan of onderneming kwijtraakten, inspireerden hem om heelnederlandwerkt.nl op te richten. De site is vanaf vandaag live. -
Adam kreeg vmbo-advies, nu wacht een baan als advocaat: ‘Ik wil jongeren zoals ik inspireren’
Adam Nassiri (25) startte op de basisschool met een lichte taalachterstand en kreeg vmbo-basisadvies. Vorige week studeerde hij af als meester in de rechten en na zijn stage kan hij advocaat worden. Met zijn verhaal hoopt hij andere jongeren te inspireren en te motiveren. ,,Ik moest harder werken dan de rest om het te halen, maar dat heeft me nooit tegengehouden.”
-
Waarom je eens met je collega’s zou moeten schilderen, koken of fotograferen
Na zó lang thuiswerken snak je zelfs naar die ene irritante collega. Gewoon om even te babbelen over iets anders dan werk. Maar hoe houd je sociaal contact met collega’s als zoveel mogelijk thuiswerken de norm is? Trainer en auteur Mirjam Wiersma helpt je de onderlinge band warm te houden. Deze week: deel je talent. -
‘Als je andere mensen wilt aannemen, moet je anders gaan dóen’
Een team dat bestaat uit allemaal mensen met dezelfde achtergrond en opleiding kan nooit echt tot iets nieuws komen. Dat zegt innovatiestrateeg Leonie van Mierlo. ,,Dus wil je meer omzet en betere beslissingen? Zet dan in op diversiteit.’’ -
Een op de zes vreest niet geschikt te zijn voor baan van de toekomst
Sommige banen van nu bestonden twintig jaar geleden nog niet. En grote kans dat andere functies over twintig jaar niet meer bestaan. Zijn we daarop voorbereid? Een op de zes Nederlanders denkt van niet en is bang in de toekomst niet meer relevant te zijn op de arbeidsmarkt.