Snoepen om een rotgevoel weg te nemen: ‘Kan beter nadenken met zak chips in m’n hand’

Tijdens het schrijven van deze column at ik chocolade, pinda’s en zoutjes. Niet omdat ik honger had, nee, het wilde gewoon niet zo vlotten en om dat rotgevoel op te lossen ga ik snacken. Ik grap wel eens dat ik het beste kan nadenken met mijn hand in een zak chips. Belachelijk natuurlijk, voor iemand die zelf in de wereld van gedrag zit. Zoiets als een longarts die rookt of een pedagoog met ettertjes van kinderen.

Natuurlijk weet ik vanuit de psychologie prima wat ik moet doen in deze situaties. Een als-dan-plan maken bijvoorbeeld. Ik zou een plannetje voor mezelf kunnen maken waarin ik tegen mezelf zeg: áls ik zin heb om te snacken, dán eet ik fruit. Of dán doe ik een ademhalingsoefening.

Er zijn zoveel andere manieren om jezelf af te leiden, weet ik. Iemand bellen, even op de piano spelen of een klein ommetje doen. Of je kan het jezelf heel lastig maken om snacks te eten. Alle snoeppotten op het werk dichttapen, snacks en traktaties weren van het werk, of diep in de kastjes proppen en met ducttape dichtplakken.

Handig is ook om beter naar je lijf te leren luisteren: heb ik nou echt honger, of is dit iets anders? Heb ik misschien dorst? Als honger niet het probleem is, is eten nooit de oplossing, zo luidt de tegeltjeswijsheid. Als ik nou dikke vette stress had en daar per ongeluk in bleef hangen, dan zou ik flink kunnen gaan sporten, goed slapen, gezond eten, een potje huilen, vrienden opzoeken en lol maken, een knuffel bij mijn kat of vriend halen of me creatief uitleven.

Maar ik ben eigenlijk helemaal niet structureel gestrest. Ik ben domweg gewend geraakt aan knagen en knabbelen om dat gevoel van ongemak te sussen. Er zijn ook psychologen die vinden dat je dit soort gewoontegedrag gewoon kan afleren door niet aan die neiging toe te geven. Zoals een hond ook stopt met bedelen als je hem geen eten meer toestopt vanonder de tafel.

Kan allemaal. Doe ermee wat je wil, maar ik ga er zelf niet aan beginnen. Ik doe zo vreselijk mijn best om gezond te leven, dit mag dan, vind ik. Maar dat is een denkfout voor een volgende column.  

Meer weten over psychologie en werk? Lees Chantals boeken Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, 13 tips tegen perfectionisme (2021) en Ons feilbare denken op het werk (2018).

Als het je lukt een dieet vol te houden, vliegen de kilo’s eraf. Maar waarom is het zo moeilijk om je nieuwe gewicht vast te houden? Hoogleraar Ingrid Steenhuis legt het uit: