'Slecht kantoorlicht maakt je dommer'

De studie is gebaseerd op experimenten met een Afrikaanse rattensoort die bekendstaat om zijn dag- en nachtritme: net als mensen leven ze overdag en slapen ze ’s nachts. De ene helft van de ratten mocht volgens dit normale ritme leven. De rest werd overdag blootgesteld aan enkel zwak licht. Dat leidde ertoe dat zij 30 procent van de capaciteit van hun hippocampus verloren: het hersengebied dat een grote rol speelt bij het geheugen en cognitief vermogen.

De hoeveelheid verbindingen die in de hersenen wordt aangemaakt neemt significant af, legt onderzoeker Joel Soler van de Michigan State University uit. ,,In andere woorden: zwakke verlichting genereert domheid." Onderzoeker Antonio Núñez vertelt dat het onderzoek goed uit te vergroten is naar mensen en vergelijkt de uitkomst met wanneer je een paar uur in een theater bent geweest en daarna moeite hebt je auto terug te vinden op een drukke parkeerplaats.

Zeer interessant, noemt professor Wout van Bommel het onderzoek. De uitkomst verbaast hem niets: hij heeft altijd bij Philips gewerkt en houdt zich al bijna vijftig jaar bezig met licht, waarvan de laatste twintig met de ‘niet-visuele’ aspecten ervan. Hij behoorde tot pakweg de eerste tien mensen wereldwijd die begonnen te begrijpen dat licht niet alleen maar zorgt dat je iets beter kunt zien, maar ook een positief effect kan hebben op ons prestatievermogen.

Dat werkt simpel gezegd op twee manieren, vertelt Van Bommel: ,,Allereerst draagt licht bij aan een goed ritme. Hoe meer licht je ogen overdag zien, en dan met name in de ochtend, hoe beter je ’s nachts slaapt. Dat zorgt ervoor dat je hersenen goed kunnen uitrusten en je de volgende dag weer op en top kunt presteren. Daarnaast heeft de aanwezigheid van licht een direct positief effect op de prestatie van dat moment. Goede verlichting werkt dus dubbelop."

Over hoe dat laatste precies werkt weet de wetenschap nog weinig, maar het eerste proces is je vast bekend: wie weet inmiddels niet dat je ’s avonds het ‘blauwe licht’ van je smartphone of tablet moet vermijden omdat je dan je ritme in de war schopt en minder goed slaapt? Dat is precies de reden waarom we juist in de ochtend fel en niet te warm licht kunnen gebruiken: om onszelf en ons brein wakker te schudden.

Ondanks de kennis die lichtexperts de afgelopen twee decennia hebben opgedaan, met name over de biologische gevolgen ervan, is de Europese norm voor werkplekverlichting nog steeds enkel gebaseerd op visuele aspecten, vervolgt Van Bommel. ,,Dus: kun je zien wat nodig is om te doen wat je moet doen op een zo aangenaam mogelijke manier?" Dat heeft geleid tot een aanbeveling voor kunstlicht met een sterkte van 500 lux. Te weinig, aldus de expert. Hij durft te stellen dat het opgevoerd zou moeten worden tot 750 lux en dan het liefst blauwachtig wit licht, met name in de ochtend.

,,Maar het blijft lastig, want de biologie van ieder mens is anders en het aanwezige daglicht speelt ook mee. Al pikken je hersenen daar weinig van mee als je drie meter of verder van het raam vandaan zit en constant naar buiten kijkt." Gelukkig snappen ze bij steeds meer bedrijven dat iedereen baat heeft bij het opstellen van een ‘lichtscenario’, aldus Van Bommel.

De opgedane ‘domheid’ is overigens niet blijvend: de hersencapaciteit van de ratten herstelde na een maand.

Op zoek naar een nieuwe baan? Upload je cv en/of zoek naar vacatures op Intermediair.nl