Robin herstelde van PTSS: ‘Mentale klachten hoeven niet het einde van een militaire carrière te zijn’

Als eerste in Nederland onderzocht Rebecca Bogaers, promovenda bij Tilburg University, hoe militairen aankijken tegen mentale klachten en het zoeken van hulp. De uitkomsten van het onderzoek waren verrassend. ,,Als mensen zeggen dat ze geen hulp zouden zoeken bij klachten, dan zou je misschien denken dat het komt omdat ze niet geloven dat een behandeling helpt. Maar dat is het hier juist niet.’' 

Liefst 91 procent van de ondervraagden zegt wel in het effect van een behandeling te geloven. ,,Van degenen die geen hulp zouden zoeken, geeft 85,1 procent als reden dat ze het probleem liever op eigen kracht willen oplossen. Dat is heel veel. Misschien meer dan werkenden in andere beroepsgroepen worden militairen gekenmerkt door een ‘can do’-mentaliteit.”

Op eigen kracht problemen willen oplossen, dat herkent ook Robin Imthorn (37), Sergeant der Mariniers. ,,Zo word je opgeleid. Je moet zelfstandig zijn en in iedere situatie jezelf kunnen redden.’' Met deze eenheid ging hij meerdere malen mee op uitzending, maar in de loop der tijd begon hij last te krijgen van psychische klachten. ,,Ik was steeds vaker negatief gestemd. Ik sloot me af van de mensen om me heen, kon geen gezellig praatje meer maken. Ook mijn concentratievermogen ging achteruit.’’

_{Tekst gaat verder onder foto.}

Zijn klachten aankaarten op het werk wilde Imthorn niet. ,,De opleiding die ik gedaan heb voor het Korps Mariniers is een van de zwaarste militaire basisopleidingen die er is in Nederland. Om dat te halen moet je sterk zijn, fysiek en mentaal. Dat ik dit nu meemaakte, kon ik daar niet mee rijmen. Ik voelde me zwak. Ik was ook bang dat als ik vertelde waar ik last van had, dat zou betekenen dat ik dit werk niet meer zou kunnen doen.’’

Martine Hueting, militair psycholoog, ziet dat veel militairen huiverig zijn om psychische klachten te melden. ,,Er is nog altijd een stigma. ‘Als je naar de psycholoog moet, dan ben je gek’. Het duurt soms jaren, tot het echt niet meer gaat, voor militairen wel hulp zoeken. Maar dat betekent meestal dat herstel ook langer duurt.’'

Militairen zijn vaak niet alleen bang voor de negatieve gevolgen voor henzelf, zegt de psycholoog. ,,Als je kameraden weten dat je in behandeling bent, zouden ze misschien gaan denken dat ze minder aan je hebben als het erop aan komt. Militairen kunnen ook aan zichzelf gaan twijfelen. De gedachte ‘ik weet niet of ze nog wel van mij op aan kunnen’ maakt vreselijk onzeker.’’

Mentale klachten maakten het werk voor Imthorn steeds lastiger. ,,Ook al wist ik dat ik op de basis veilig was, ik stond nog steeds ‘aan’. Ik kon niet ontspannen, mijn lichaam en geest waren gefocust op overleven. Ik functioneerde op een gegeven moment helemaal niet meer.’’ Imthorn besloot uiteindelijk naar zijn leidinggevende te stappen. Die stuurde hem door naar een arts. De diagnose was PTSS, posttraumatische stressstoornis. ,,Vooral mijn uitzending naar Uruzgan heeft daarin een grote rol gespeeld. Ik heb daar levensreddende handelingen moeten verrichten bij een kameraad, dat maakte indruk op me. Ik kon ook slecht tegen harde geluiden, ik denk omdat me dat herinnerde aan het ontploffen van bermbommen.’'

Tussen de missie in Uruzgan en zijn ziekmelding zaten negen jaar. ,,Mijn vrouw had al lang gemerkt dat er iets aan de hand was. Maar toen ze zei, ‘volgens mij heb jij PTSS’, wilde ik daar niet aan. Ik weet nu dat ik bepaalde gevoelens aan het vermijden was. Sommigen doen dat door middelen te gebruiken, ik ging fanatiek sporten. Want als je je verliest in iets anders, hoef je die gevoelens niet te voelen.’’

Onderzoeker Bogaers is als kernexpert mentale kracht betrokken bij het Duurzaam Gezond Inzetbaar-team van Defensie. Aan de hand van haar onderzoek wordt nu voorlichting gegeven over mentale gezondheid aan leidinggevenden. ,,Zij moeten er rekening mee houden dat militairen misschien zwijgen, omdat ze vinden dat ze het probleem zelf moeten oplossen. Er moet duidelijk gemaakt worden dat praten over mentale problemen je niet zwak maakt. Integendeel, er open over durven zijn en eraan willen werken is juist sterk.’’ 

Na een intensieve behandeling is Robin Imthorn weer volledig inzetbaar. Hij probeert via sociale media meer aandacht voor mentale problemen te genereren in de militaire gemeenschap. ,,Ik weet 100 procent zeker dat mijn behandeling minder lang had geduurd als ik eerder gemeld had dat ik mentale problemen had. Ik wil de drempel voor andere militairen verlagen om hulp te zoeken, zodat het voor hen niet zo uit de hand hoeft te lopen.’’

Hij liep vijf marathons om aandacht te vragen voor het onderwerp op Instagram. ,,Daar kreeg ik heel veel reacties op. Hier zit wat in, dacht ik.” Met Renaldo Ishaak, teamleider bij de Koninklijke Marechaussee, richtte hij het Instagramaccount @knakmoment op. ,,We delen posts waarin militairen hun ervaringen delen met mentale klachten, maar we hebben het bijvoorbeeld ook over een onderwerp als ‘Hoe voelt een paniekaanval?’”

Imthorn wil laten zien dat mentale klachten niet het einde van een militaire carrière hoeven te betekenen. ,,Mijn ervaring met PTSS heeft me uiteindelijk zelfs sterker gemaakt. Ik weet nu beter hoe ik om kan gaan met het leven en alles wat er gebeurt, of dat nu goed is of slecht. En ik weet beter wie ik ben als persoon, en dat diegene er ook mag zijn. Ik ben niet alleen ‘de militair’, maar ook gewoon Robin.’’

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: