‘Elkaar aanspreken kan ook op een constructieve manier, in plaats van zuur of agressief’

Het staat overal langs ’s lands wegen: ‘Samen tegen corona’. Corona kunnen we niet alléén het hoofd bieden, dus moeten we rekenen op ons saamhorigheidsgevoel. Het virus verslaan doen we immers met zijn 17 miljoenen, zo heet het.

Helaas heeft het virus echter ook een gemeen kantje in onze volksaard blootgelegd. Wij Nederlanders blijken in deze crisis namelijk ook heel goed over anderen te kunnen oordelen. Samen corona het hoofd bieden betekent vaak ook: anderen de maat nemen die in onze ogen de regels overtreden. Zo had je op sociale media al een legertje coronadeugers, die vooral hun eigen braafheid benadrukten door naar anderen te wijzen die zich niet aan de regels hielden - hamsteraars, feestvierders, parkhangers.

De afgelopen weken kom ik echter steeds vaker een andere categorie tegen, wandelend door natuurgebied of binnenstad: de coronamopperaar. Zo werd ik onlangs door een echtpaar uitgebreid uitgescholden in een duingebied over vermeend afstandsgebrek (op meerdere meters afstand, mind you). Ook tijdens een stadswandeling kwam ik meerdere coronamopperaars tegen. De ene met een passief agressief ‘asociaal, die denkt zeker dat dat anderhalve meter is!’, de andere trakteerde me op een zuur ‘tsss’ en een blik alsof ik net op zijn huisdier was gaan staan. Laten we zeggen dat het de toch al wat gespannen sfeer in de publieke ruimte er niet vrolijker op maakt.

Ik neem aan dat de intenties van de coronamopperaar meestal goed zijn, dat er onder de mopperende buitenkant begrijpelijke angst ligt, en zorgen voor de toekomst. Het moet griezelig zijn het gevoel te hebben je leven te moeten wagen wanneer je voor een wandeling naar buiten gaat.

Maar het kan anders. Onlangs zei de directeur van het RIVM nog dat we zullen moeten leren leven met het virus. Dat doen we met ordelijkheid en zelfcontrole, uiteraard, maar ook met verdraagzaamheid. Als iemand je in de weg staat, iets onhandigs doet in de supermarkt of anderszins de anderhalve meter overtreedt, zal dat namelijk meestal niet zijn om jou bewust een hak te zetten. Sterker nog, je mag ervan uit gaan dat iedereen, hoe onhandig of onoplettend ook, zijn best doet om de regels in acht te houden.

Natuurlijk, in de nieuwe coronatijd zullen we elkaar regelmatig blijven aanspreken op straat. Dat kan echter op een constructieve manier, in plaats van een zure of agressieve. Een eenvoudig ‘mag ik erlangs?’ of een vrolijk ‘zou je een stapje opzij willen doen?’ doet wonderen. We mogen er immers vanuit gaan dat de ander gewoon zijn best doet, al zien we dat op dat moment misschien niet. Het virus is er nog wel even, en we moeten ons allemaal aanpassen. Maar we mogen wel kiezen wat we met de ander doen: wantrouwen, of vértrouwen. 

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020).

In de podcast Thuis met Thijs gaat Thijs Launspach in gesprek met Heleen van den Berg, verantwoordelijk voor de nationale hulpverlening van het Rode Kruis. Hij interviewt haar over waar in coronatijd behoefte aan is, en over hoe we ons steentje kunnen bijdragen.