De invloed van je naam: ‘Onbewuste voorkeur voor wat ons aan onszelf doet denken’

Gisteren kreeg ik een mail van mevrouw Centen met daarin de factuur van mijn nieuwe koelkast. Daar moet ik dan om grinniken. Dat uitgerekend een Centen op de financiële afdeling werkt. Natuurlijk zal mevrouw Centen hele andere redenen geven waarom ze daar werkt, we laten onze beroepskeuze niet beïnvloeden door zoiets simpels als onze naam, toch?

Dat ik graag lees (en schrijf), heeft niks met mijn achternaam te maken en ook zingen (chanter in het Frans) doe ik omdat ik het leuk vind. Denk ik. Toch zagen de oude Romeinen al een verband tussen je naam en je beroep. Nomen est omen - je naam is een voorteken - vonden ze. Tegenwoordig noemen we het een aptoniem en strijden de grappigste voorbeelden bij Radio 538 om de Hennie-de-Haan-cup. Ferry Kok die als kok werkt op een ferry, of timmerman Marco Spijkerman die getrouwd is Lianne den Hamer. Heel grappig.

Maar zit er nou echt een verband tussen die namen en de keuzes die mensen in hun leven maken? Amerikaanse psycholoog en onderzoeker Brett Pelham dacht van wel. Hij deed begin 2000 onderzoek naar wat hij impliciet egotisme noemt: mensen hebben een onbewuste voorkeur voor dingen die ze aan henzelf doen denken, zoals de letters uit onze naam. 

Hij sloeg aan het tellen. In Amerika was de naam Dennis even populair als de namen Walter en Jerry, maar toch telde hij bijna twee keer zoveel tandartsen (in het Engels dentist) die Dennis heetten. In de wereld van de geologie liep je vaker Geoffreys en Georges tegen het lijf. En er verhuisden veel meer Louises naar Louisiana en Florences naar Florida dan omgekeerd. Ook je woonplaats en zelfs de liefde van je leven zou vaker matchen dan je zou verwachten.

Waarom ik dan niet met Charles van der Lee in Chaam woon? Omdat er nog zoveel andere factoren meespelen wanneer je keuzes maakt, dan letters alleen. En of Pelhams bevindingen echt kloppen of gewoon toevalstreffers zijn? Andere onderzoekers hadden moeite om dezelfde ontdekkingen te doen. Tegenwoordig gaan psychologen ervan uit dat het naamlettereffect wel bestaat, maar niet bij belangrijke keuzes, zoals je beroep of waar je woont. Dus ja, misschien wil ik een cappuccino met een ‘c’ en geen thee, maar kies ik toch voor mijn eigen Peter en psychologie.

Meer weten over psychologie en werk? Lees Chantals boeken Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, 13 tips tegen perfectionisme (2021) en Ons feilbare denken op het werk (2018).

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: