‘Collega's die hun mail checken tijdens een online overleg, dát is echt asociaal’

Erger jij je ook altijd zo aan collega’s die vieze vaat in de keuken achterlaten of roddelen over anderen? Het is me wat met die mensen tegenwoordig. Ook de coronacrisis geeft genoeg aanleiding voor asociaal gedrag. Mensen die te dichtbij passeren, samenscholen in parken, gehamster en lange rijen voor winkels. We zijn het allemaal met elkaar eens: kan écht niet. Wie doet zoiets?

Wanneer journalisten ter plekke vragen stellen, blijken ze steevast net de lieve mensen te treffen. Nee nee, deze mevrouw heeft dan wel een hele volle winkelkar met drie pakken wc-papier, maar dat is toeval, want dit zijn de normale weekboodschappen. En ja, de ondervraagde in de lange rij voor de winkel had deze meubels misschien ook online kunnen bestellen, maar hij is net vanochtend door zijn bed gezakt, dus even zelf ophalen was makkelijker.

Grote kans dat de journalist nooit een zelfbenoemde aso voor zijn microfoon krijgt. Allemaal vinden we onszelf een goed mens, ook al doen we wel eens iets vervelends. Het komt door de ‘self-serving bias’, een denkfout die ervoor zorgt dat je oorzaken van slecht gedrag buiten jezelf legt.

Kijken wij naar anderen, dan denken we precies omgekeerd. Wanneer iemand zich asociaal gedraagt, dan denken we dat dat in zijn karakter zit en vergeten we na te denken over de omstandigheden waar anderen in zitten.

Dat onze collega’s stiekem hun mail checken terwijl je een online overleg met ze hebt, of gewoonweg niet luisteren, dát is echt asociaal. Doen we het zelf, dan was dat een onschuldige onderbreking, omdat jij écht een belangrijk mailtje verwacht of een vaas moest redden van een rellende kat.

Worden we met z’n allen steeds asocialer? Ik denk het niet. Griekse filosoof Socrates mopperde vier eeuwen voor Christus al over de jeugd van tegenwoordig. Maar in een wereld waarin er heel veel anderen zijn, is het misschien niet zo vreemd dat we het gevoel hebben dat zoveel mensen asociaal zijn.

Wil je een wat rooskleuriger beeld van anderen? Probeer je in te leven in de situatie waarin de ander zit. Een andere oplossing is om vrienden te worden met je meest gehate collega of asociale buur. Over vrienden zijn we namelijk net zo mild als over onszelf.

Meer weten over onze hersenen op het werk? Chantal van der Leest is ook auteur van het boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).

We hebben allemaal weleens spijt, een pijnlijke én nuttige emotie. Economisch psycholoog Marcel Zeelenberg (Tilburg University) legt uit waarom: