Een schone stad kost ‘gruwelijk veel geld’: ,,Aan zwerfafval op straat zijn we jaarlijks 2,4 miljoen euro kwijt’
Za 31 aug: Tilburg wordt viezer. Ook wethouder Mario Jacobs merkt het. ,,Mensen gaan steeds nonchalanter met de openbare ruimte om.” Hij zoekt de oplossingen in technologie en experimenten.
Bas VermeerLaatste update:31-08-19, 10:13Bron:BD
Iedereen die afval op straat gooit, parasiteert eigenlijk op de samenleving
Wethouder Mario Jacobs
‘Gruwelijk veel geld’ is het. Jaarlijks geeft de gemeente alleen al aan het opruimen van zwerfafval dat op straat ligt 2,4 miljoen euro uit. ,,En dan praten we nog niet eens over het legen van de prullenbakken”, zegt wethouder Mario Jacobs. ,,Iedereen die afval op straat gooit, parasiteert eigenlijk op de samenleving. Dat denk ik dan bij mezelf. Geld dat we ook aan zorg, sport, cultuur of armoede uit kunnen geven.”
‘Gruwelijk veel geld’. Het zijn drie woorden die tijdens het interview met de wethouder herhaaldelijk klinken in relatie tot het afvalprobleem. Na twee verhalen (deel 1 & deel 2) in deze krant over de ‘smeriger wordende stad’ is de wethouder gevraagd om zijn visie. Waarom wordt de stad viezer? Wat doen we er aan?
Nonchalanter
,,Ik heb het gevoel dat mensen steeds nonchalanter met de openbare ruimte omgaan”, zegt Jacobs. ,,Die ruimte is van iedereen, maar daardoor ontstaat bij sommige mensen ook het gevoel dat het van niemand is. Dan hoor je: ik betaal belasting, de gemeente moet het maar doen. Volgens mij moet iedereen zich verantwoordelijk voelen.”
Sinds de nieuwe stationspassage er is, en er meer mensen door zijn buurt trekken, loopt hij meestal twee per week een rondje door Theresia. Met een plastic zak en grijper raapt ‘ie afval op. ,,Wat mij verbaast is dat ik áltijd rotzooi opruim. En de dag erna ligt er alweer troep. Twee of drie jaar geleden toen hoefde ik dat niet zo vaak te doen als nu. Natuurlijk is het wel drukker geworden door de ontwikkeling van de Spoorzone. Ik merk dat meer opruimen haast geen zin heeft: je ruimt wel op, maar er blijft meer bijkomen.”
Zeker. De gemeente maakt ook fouten, beaamt Jacobs. Het op tijd legen van prullenbakken bijvoorbeeld gaat niet altijd goed. Dat kan beter, maar volgens de wethouder vooral slimmer. Hij opent een app op zijn telefoon, waar de Big Belly’s - hypermoderne afvalbakken - op te zien zijn. Hij klikt op één van de icoontjes, de vuilnisbak aan de Spoorlaan. ,,Die is nu voor veertig procent vol. Die bij de Heuvel is net geleegd zie ik.”
Volgens Jacobs is dit de toekomst. ,,Ze persen het afval, dus er kan veel meer in. En we hoeven niet meer vergeefs te legen. Omdat dit werkt komt er een nieuwe ronde met Big Belly’s aan.” Het zijn er nu tien, er komen er nog 37 bij (onder meer Heyhoef, aan het Wagnerplein, Eikenbosch, Olympiaplein, Buurmalsenplein, Piushaven). ,,Daar waar ze effectief zijn.”
Zet overal waar het knelt een Big Belly neer, zou je zeggen. Maar ook daar komen de hoge kosten om de hoek. Ondertussen loopt er nog een flink aantal andere, goedkopere, proeven. Om afval tegen te gaan, om gedrag te veranderen (lees: de kraan dicht te draaien).
In Noord waar de bewoners afvalbakken kunnen adopteren. ,,Mensen controleren zelf of ze vol zijn, halen ze zelf leeg. De besparing die we daarmee bereiken mogen de vrijwilligers zelf inzetten voor het mooier maken van de buurt.” In West waar ‘slimmer’ werd gekeken naar de bakken. ,,Een groot deel werd niet gebruikt, terwijl ze op andere plekken overvol waren of de rotzooi op straat lag. Die zijn slim heringedeeld.”
Boetes dan maar?
Als de experimenten werken worden ze op andere plekken ook uitgerold. Jacobs: ,,Maar met het alleen plaatsen van prullenbakken los je het probleem niet op, dat is bewezen onwaar.” Als voorbeeld klinkt een verhaaltje over een auto op een parkeerplaats, met daarin jongeren die afval door de open raampjes laten vallen. ,,Al zet je er tien prullenbakken omheen. Dat los je gewoon niet op.”
Al zet je er tien prullenbakken omheen. Dat los je gewoon niet op.
Wethouder Mario Jacobs
Boetes naar 3000 euro dan? ,,Dat zou alleen symbolisch zijn. Het houdt geen stand bij de rechter, een boete moet proportioneel zijn. We zijn nu aan het uitzoeken of we de boetes kunnen maximaliseren (ze mogen variëren tussen de 95 en 380 euro - red.). Wat mij betreft gaan we aan die bovenkant van de grens zitten. Maar eigenlijk is het niet de oplossing, er worden nauwelijks boetes uitgeschreven. Hoe vaak zie jij mensen iets weggooien? En dan moet er maar net een BOA staan.” Tilburg telt 28 BOA’s.
Jacobs: ,,Belonen helpt beter dan straffen. Met handhaven en boetes kom je er niet.” Singapore is anders heel schoon... Hij lacht. ,,De vraag is: wil je zo’n staat?”
De stad is opgedeeld in schoonmaakgebieden. In de binnenstad, de parken en wijkwinkelcentra geldt niveau A. Daar mag dagelijks weinig zwerfafval liggen. In de rest van de stad geldt C, daar mag redelijk veel afval blijven liggen. ,,Recent hebben we 30 procent van het C-gebied naar een hoger niveau getild.”
Waarom niet 50 of 70 procent? Daar is ‘ie weer: ,,Het kost de Tilburger gruwelijk veel geld. Dat geld kun je aan iets anders uitgeven.” Om preciezer te zijn: vijftien miljoen euro per jaar. Dat is er extra nodig om de rest van de stad een net zo’n hoog opruimniveau te geven als de binnenstad en parken (van C naar A). Met dit bedrag kun je jaarlijks twee Spoorparken aanleggen.
En dan nog. Het Pieter Vreedeplein is qua schoonmaken zo’n A-locatie, toch ligt daar heel vaak veel troep... ,,Voor ondernemers is er een 25 meter-regel om het gebied rond hun zaak schoon te houden. Daar zitten we sinds een tijdje strakker op en gaan we nog strakker op zitten. Ze hebben er zelf baat bij, dus werken ze over het algemeen heel bereidwillig mee.”
Laatst had ‘ie twee meisjes op bezoek. Ze hadden aan premier Mark Rutte een brief gestuurd omdat ze zich zorgen maken over afval. ,,Rutte zei dat ze bij de gemeente moesten zijn. Natuurlijk zijn we aan zet, maar hij ook. Als de staat per direct statiegeld invoert op pet-flessen en blikjes zijn we voor driekwart van de ellende verlost. Kijk naar Duitsland, daar is het ingevoerd en het werkt.” De PvdA had daar laatst een motie over... ,,Maar alleen voor delen van Tilburg. Als wij het gaan organiseren, beweegt het Rijk helemaal niet meer.”
Lichtpuntjes zijn er ook, aldus de wethouder. Mensen die zelf een gratis zwerfafvalgrijper of vuilniszak bij de gemeente komen halen. Er zijn tot nu toe ruim 1000 afvalknijpers verstrekt en nog eens 800 bij een project in de Reeshof, waarbij inwoners zelf de straat schoonhouden.
De wethouder roept mensen op om de BuitenBeter-app te installeren. Het gebruik van die nog vrij jonge app - waar snel melding van afval kan worden gemaakt - is explosief gegroeid. In 2016 kwamen daar ruim 12.000 meldingen binnen, vorig jaar bijna 25.000. Dit jaar verwacht de gemeente er 41.000.
Want ja, mensen lijken nonchalanter geworden. ,,Maar er is ook een kanteling gaande. Steeds meer mensen beginnen zich wél verantwoordelijk te voelen voor hoe de stad eruitziet.”
Dit is het derde verhaal in de reeks ‘Het vuil en de stad’ (deel 1 en deel 2 hier). Er volgen er meer. Zo brengen we de problemen rond de ondergrondse containers in kaart, gaan we op pad met schoonmakers en hebben we het over grasmaaiers en blikjes. Draag ideeën aan en denk mee. Mail: B.Vermeer@bd.nl
De gemeente verstrekt gratis zwerfafvalgrijpers en speciale gele afvalzakken. Interesse? Stuur een mail met uw naam, adresgegevens en telefoonnummer naar info@groenxtra.nl of bel 013 464 17 00.
Grotere plannen? Bijvoorbeeld met een groep het park of de buurt schoonmaken? Stuur een mail naar schonestad@tilburg.nl of bel 013 542 90 77.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
