Alphen laat het rijke kroegleven zien: van de zingende barman tot het café dat al 134 jaar open is

Vier dorpscafés in Alphen en eentje in Riel. Meer kom je er vandaag de dag niet tegen in de dorpen, maar dat is wel eens anders geweest. Dus dook Louis van Bergen samen met Ton van Hoek en Frans de Leeuw in de historie van de kroegen in de voormalige gemeente. ,,Op het hoogtepunt, in de jaren zestig, waren er zo’n negen dorpscafés in Alphen en zeven in Riel. Die kwamen eens ter sprake bij een borreltje. We zaten aan tafel met de schrijvers en de cafés die de afgelopen jaren zijn verdwenen kwamen ter sprake”, zegt Van Bergen.

Ruim twee jaar lang trok het drietal uit voor het boek. ,, Archieven boden een schat aan informatie. Maar het meeste haalden we bij de mensen thuis vandaan.” Al moest Van Bergen daar af en toe diep voor graven. ,,Vaak belden we mensen op en zeiden ze dat ze er niets meer van wisten. Bij een kop koffie kwamen ineens alle herinneringen terug.” Dat was niet het enige dat boven water kwam. Er bleken nog veel spullen uit vervlogen tijdenrond te zwerven. Van al die verzamelde spullen is een tentoonstelling gemaakt in het Oudheidkundig Streekmuseum in Alphen.

Wat er te zien is op die tentoonstelling? Onder meer de accordeon van Gusje Smolders. ,Vroeger kwam ik wel eens bij Café Het Centrum in Alphen, toen heel bekend in het dorp. Café-eigenaar Gusje Smolders stond bekend als dé zingende barman. Hij speelde daar veel op zijn accordeon.” Het café sloot in 1993 voorgoed de deuren en de accordeon bleef bewaard.

Cafés die de afgelopen decennia de deuren sloten, daarover is het makkelijk informatie vergaren in een dorp, maar wat met de exemplaren van meer dan een eeuw geleden? ,,Dat kostte de nodige moeite. Herberg de Ploeg in Alphen bijvoorbeeld. ,Die is rond 1900 al gesloopt. Toen is er op die plek een nieuw gemeentehuis gebouwd, wat nu niet meer in gebruik is.” Uit die tijd is er nog wel een café dat altijd is blijven bestaan. Café Kerkzicht in Riel. ,,Opgericht in 1886 onder een andere naam. Het is nog steeds open. Al 134 jaar dus.”

In die jaren veranderde er veel in dorpen. Kroegen kwamen en gingen, maar vooral dat laatste. ,,Vroeger was hier iedereen katholiek en dus gingen er veel mensen op zondag, na de hoogmis, naar het café. Dat gebeurt nu eigenlijk niet meer. De echte dorpscafés waren toen ook thuishavens voor verenigingen. Nu heeft bijna iedere vereniging een clubhuis of iets dergelijks. Dit zijn enkele redenen dat er zo’n terugloop van echte dorpscafés is geweest, denk ik.”

Na twee jaar speuren en zoeken zijn Van Bergen & co blij dat het klaar is. Al lonkt een nieuw lokaal onderzoek. ,,Misschien dat we ooit in de geschiedenis van winkels en bedrijven gaan duiken. Maar dat is iets voor later.”