Zo gaat Project Rembrandt-jurylid Raquel van Haver zelf te werk

Het televisiekijkend publiek maakt in het derde seizoen van Project Rembrandt kennis met kunstenares Raquel van Haver. Ze is samen met Pieter Roelofs, hoofd schilder- en beeldhouwkunst van het Rijksmuseum, jurylid in het door Annechien Steenhuizen gepresenteerde programma. Waar de amateurschilders in Project Rembrandt soms maar een paar uur krijgen, kan Van Haver wel maanden met een schilderij en jaren met een project bezig zijn.

Waar die tijd inzit? Arbeid en onderzoek, kortgezegd. Anders dan de amateurschilders in Project Rembrandt maakt Van Haver enorme doeken van soms meters hoog en breed. Kenmerkend is de dikke laag verf die ze gebruikt. Belangrijk is dat ze het verhaal wil vertellen van het onderwerp dat ze aanpakt. Zo reisde ze voor haar laatste show Amo a la Reina – bestaande uit meerdere doeken, collages, geluidsinstallaties, video-installaties, beeldinstallaties, documentaire en een film – naar Colombia, haar geboorteland, waar vandaag door de machtige partijen druk uitgeoefend wordt op sociale leiders, vaak vrouwen die zich inzetten voor hun communities. 

“Ze sturen kids naar een school of opvang voor bijles, maken de buurt veiliger door licht in openbare ruimtes aan te brengen of brengen medicatie naar moeilijk begaanbare en gevaarlijke plekken waar normaal niemand kan komen. Vaak worden er gewapende groepen ingezet om deze vrouwen te onderdrukken.”

Het activisme van deze vrouwen kent een hoge prijs. ,,Veel van die vrouwen worden vermoord. Daar hoor je weinig over in het westerse nieuws, terwijl vrienden in Colombia me daar vaak op attenderen. Ik ben een onderzoek opgestart en heb mij drie jaar lang ter plekke laten informeren, maar ook onderzoek naar geschiedenis en sociologie gedaan. Juist door alles te archiveren behoud je het verhaal: ik heb heel lang met deze groep vrouwen gezeten en ben hun verhalen gaan documenteren en per doek gaan opschilderen.”

Van Haver groeide op in een adoptiegezin in Hoorn en woont inmiddels in Amsterdam-Zuidoost. Voor werk reist ze veel. De reden dat ze vaak zelf het vliegtuig pakt, is omdat de informatie over de onderwerpen vaak beperkt is. ,,Dan ga ik zelf maar als een soort onderzoeksjournalist op zoek naar informatie. Dat kan een week zijn, maar soms ook maanden. Als ik mijn informatie heb, ga ik pas terug naar mijn studio. Daar maak ik wat schetsen, mijn eerste virtuele daad. Het schilderproces daarna kan ook nog maanden duren, omdat de doeken zo groot zijn.”

Als jurylid beoordeelt ze kandidaten die onder tijdsdruk werken ook niet alleen op het eindresultaat. ,,Het is een amateurwedstrijd natuurlijk. We letten vooral op of er goed is omgegaan met het advies.” En het belangrijkste voor Van Haver is – net als bij haarzelf – de liefde voor het vak. ,,Kandidaten moeten het leuk vinden. Ook al vind je het eng of durf je het niet, je moet er plezier in hebben.”

Project Rembrandt is elke zondag om 20.25u te zien op NPO 1.