Lubach ziet hoe het wantrouwen richting de overheid en media groeit. Volgens hem komt dat deels omdat mensen op sociale media ‘langzaamaan een eigen parallelle werkelijkheid in worden gezogen’. Hij noemt dat de fabeltjesfuik. En hoe langer mensen in die fuik zitten, hoe meer ze openstaan voor radicale ideeën die ze zelf nog niet hadden. 

Hij gebruikt rapper Lange Frans als voorbeeld, die gelooft dat de elite, waaronder de politiek leiders, een satanisch pedofielennetwerk onderhoudt. ,,De meesten van jullie denken nu, hoop ik: what the fuck is dit? Dat had ik ook, totdat ik de laatste tijd een beetje ben gaan rondklikken op YouTube. Daar zijn heel veel mensen die geloven dat onze realiteit niet klopt”, zegt Lubach, die laat zien hoe je al snel in zo'n fuik belandt. Hij zoekt op YouTube op ‘PCR-test betrouwbaar’ en met drie keer doorklikken schotelen de algoritmes de wildste complotideeën voor. Want: zo blijven mensen langer kijken en leveren ze meer geld op voor adverteerders.

Lubach: ,,In die fabeltjesfuik heeft iedereen het idee dat hij helemaal zelf kiest welk filmpje hij gaat kijken. Mensen denken dus dat ze onderzoek aan het doen zijn als ze op YouTube zitten rond te klikken op video’s die een algoritme ze voorschotelt. Ze zitten in een nauwer tunneltje, maar hebben het gevoel dat ze zich juist heel breed oriënteren. Hoe langer mensen in die fuik zitten, hoe meer ze openstaan voor radicale ideeën die ze nog niet hadden.”

Dat ziet hij ook gebeuren bij Lange Frans, die steeds extremer lijkt te worden in zijn denkbeelden. En bij de mensen die politici in Den Haag bedreigen vanwege de coronamaatregelen. ,,Die staan daar vanwege dat algoritme. Als er straks ergens op basis van die complotten geweld uitbreekt, of nog erger: een burgeroorlog, dan is dat een direct gevolg van het verdienmodel van die internetbedrijven.”

Lange Frans reageert aan het begin van de middag op de uitzending van Lubach. ,,Top dat je je programma weer hebt kunnen vullen met mijn werk. Wanneer schuif je zelf aan?” 

Luister hier naar onze Media Podcast