Aretha Franklin bleef zingen, ze kon niet anders

Dat Aretha Franklin zou gaan zingen is geen wonder. Ze werd in 1942 geboren in Memphis als dochter van een zingende predikant en een gospelzangeres. De kerk, daar gebeurde het in die tijd. Als kind al kwam Aretha in aanraking met gospelgrootheid Mahalia Jackson, die Aretha’s moeder Barbara ‘een van de beste gospelzangeressen van het land’ noemde. Tragisch genoeg verloor Aretha haar moeder al een paar weken voor haar tiende verjaardag. Barbara kreeg een fatale hartaanval op haar 34ste. Op dat moment woonde ze al gescheiden van Aretha’s vader C.L. (Clarence LaVaughn) Franklin.

Toen ze 14 jaar was bracht Aretha, die zichzelf op gehoor had leren pianospelen, haar eerste gospelalbum uit. Op dat moment was ze al moeder van een zoon, die ze naar haar vader vernoemde. Clarence werd geboren toen Aretha pas 12 jaar oud was. Op haar veertiende schonk ze hem al een broertje, Edward. Aretha’s oudere zus Erma en oma Rachel verzorgden de kinderen in hun eerste jaren. Later kreeg Aretha nog twee zonen, Ted (1964) en Kecalf (1970). Een groot gezin was ze gewend, ze had zelf twee broers en twee zussen.

Aretha, die twee keer trouwde én scheidde, kampte een groot deel van haar leven met gezondheidsproblemen. Ze overwon verslavingen (roken en drinken), schommelde sterk in gewicht en onderging in 2010 een operatie die, zo zei ze, haar leven voor tien tot vijftien jaar zou verlengen. Het ging om alvleesklierkanker, maar nooit trad ze zelf in detail over wat haar precies mankeerde. 

Commercieel succes bereikte ze met klassiekers als Respect, Think, (You Make Me Feel like) A Natural Woman en het duet met George Michael, I Knew You Were Waiting (For Me). Geroemd werd ze vanwege het gevoel dat ze in haar liedjes legde, haar timing en haar veelzijdige en flexibele stem, met groot bereik en volume.

Intussen beperkten de optredens van de soulzangeres zich voornamelijk tot de Verenigde Staten. Daarbuiten trad ze in haar omvangrijke loopbaan minder dan vijftig keer op. Twee van die concerten, in 1968, gaf ze in Nederland (De Doelen en het Concertgebouw). Dat ze niet terugkeerde, had te maken met haar vliegangst. In 1982 beleefde Franklin haar laatste vlucht. ,,In zo’n tweemotorig toestel, van Atlanta naar Detroit. Het was zo’n onrustige vlucht dat ik in het zicht van het vliegveld zei: dit nooit meer.'' Sindsdien reisde ze nog slechts per tourbus en leerde ze, zo zei ze zelf, ‘het echte Amerika’ kennen.

In 2017 stopte de zangeres met optreden. Ze kondigde nog een laatste album aan, met medewerking van sterren als Stevie Wonder, Elton John en Lionel Richie. Het verscheen tot op heden niet. Zat de sleet erop na 54 jaar optreden? Ze vond zelf dat haar houdbaarheidsdatum in zicht kwam: ,,Je kunt niet eeuwig doorgaan. Maar stil thuis zitten is niets voor mij'', vertelde ze vorig jaar. Ze bleef zingen, ze kon niet anders.

Haar stem liet haar ook op hogere leeftijd niet in de steek. Bekijk hieronder haar optreden terug ter ere van Carole King in het Kennedy Centre. Als 73-jarige, met een mantel die past bij een koningin, zingt ze achter de piano (You Make Me Feel like) A Natural Woman, het nummer dat King mede schreef. Al bij de tweede zin pinkt Barack Obama een traan weg. Een genot om terug te zien en vooral te horen. Zo willen we ons de Queen of Soul graag blijven herinneren.