West-Brabantse spijbelaar heeft vaak geen tik op de vingers nodig, maar betere wifi

Die bijzondere omstandigheden maken het lastig om ‘echte’ spijbelaars scherp in beeld te krijgen.

Op papier ziet de situatie in West-Brabant er goed uit. In het jaarverslag van het Regionaal Bureau Leren West-Brabant (RBL) staan veel seinen op groen. Het aantal waarschuwingen aan spijbelaars kelderde in schooljaar 2020/21 (693, tegenover 1198 een jaar eerder). En scholen meldden maar 17 keer dat een leerling onder schooltijd op vakantie ging: een jaar eerder waren er 52 meldingen van zulk ‘luxe verzuim’. Maar die mooie cijfers geven geen eerlijk beeld van de werkelijkheid, geeft het RBL in het jaarverslag zelf al aan. 

Dat het luxe verzuim afnam is logisch, in een jaar waarin veel vakanties onmogelijk waren. Bovendien zorgde de coronacrisis voor periodes met gesloten scholen en online onderwijs. Vooral online was voor scholen en leerplichtambtenaren lastig te bepalen of leerlingen bewust lessen misten of struikelden over praktische problemen. Daardoor waren scholen en het RBL vaker geneigd gezinnen het voordeel van de twijfel te geven. 

Het RBL licht die andere insteek toe: ‘We willen handhaven waar het moet, maar we willen vooral voorkomen dat leerlingen verzuimen of voortijdig het onderwijs verlaten. We zoeken en realiseren oplossingen voor de vaak complexe vraag om onderwijs en zorg of werk te combineren.’ Die nadruk op preventie is volgens het RBL waardevol, maar ook tijdrovender dan de ‘oude aanpak’ van controleren en handhaven. De organisatie laat doorschemeren dat meer fte’s nodig zijn.

Op één terrein zijn de cijfers in het jaarverslag overigens wel duidelijk: als het gaat om ‘thuiszitters’, leerlingen die langer dan vier weken school missen. En op dat gebied zijn ze weinig rooskleurig. West-Brabant telde het afgelopen schooljaar 88 geregistreerde thuiszitters (13 minder dan het jaar ervoor). In Etten-Leur ging het bijvoorbeeld om acht thuiszitters, in Roosendaal om zeven en in Bergen op Zoom één. Wat zorgen baart, is dat 67 van die 88 leerlingen langer dan drie maanden thuis bleven. 

Het gaat vaak om leerlingen die vanwege psychische klachten of gedragsproblemen niet naar school kunnen, of die wachten op een plek bij een instelling. De cijfers laten zien hoe lastig het is om snel maatwerkoplossingen te vinden voor deze zeer kwetsbare groep jongeren, die daardoor ook nog te maken krijgt met grote onderwijsachterstanden.