Expert Marjos Mourmans: ‘Zestien uur per dag bezig met de gierzwaluw’
ROOSENDAAL - ,,De mens kan gewoon niet accepteren dat we niet de eeuwigheid bezitten. We zijn onderdeel van de wereld om ons heen. Als we ons niet gedragen, wordt dat onze ondergang.’’ Een zacht Limburgse tongval maakt dat zo’n hartekreet bij gierzwaluwdeskundige Marjos Mourmans (78) niet zwaar klinkt. Maar vergis je niet: ze typeert zichzelf als ‘een omaatje dat overal binnenkomt’, maar bij wie het temperament nog regelmatig opspeelt. Vooral bij verkeerde aannames.
Pure expertise maakt dat Marjos in binnen- en buitenland befaamd en - bij starre autoriteiten - gevreesd is. Ze richtte de landelijke gierzwaluwbescherming op en maakt zich nog net zo druk als dertig jaar geleden. ,,Het geeft het leven zin. Of het me nog veel tijd kost? Ik dóe niet anders. Gesprekken, telefoon, via de pc. Zestien uur per dag. Het spookt voortdurend door m’n hoofd.’’
Als we ons niet gedragen, wordt dat onze ondergang
Ze bekijkt zaken graag in groter verband. ,,Ecologie had altijd al mijn belangstelling’’, zegt de voormalig lerares. Op het moment ziet ze de samenhang afbrokkelen als het om de natuur gaat. ,,Over de aarde hangt een netwerk waar verbindingen uit gehaald worden. Er vallen gaten.’’
Onrecht
Haar broze gezondheid weerhoudt haar niet tomeloos kennis te delen. Een gevolg van haar oude beroep? ,,Vraag dat maar aan mijn man’’ lacht ze. ,,Die zegt vaak ‘Ja, juf’.’’ Als ze onrecht ziet, kunnen gesprekspartners dat van haar gezicht aflezen. ,,Dat merk, ik. Gelukkig heb ik kritische mensen om me heen.’’ Ervaring heeft haar diplomatieker gemaakt. ,,Dat leer ik van mensen als Mans’’, verwijst ze naar de Spundelse natuuractivist De Jong, met wie ze onlangs nog woningcorporatie Thuisvester tot andere inzichten bracht.
De liefde voor de natuur bracht haar in eerste aanleg bij het IVN, waarvan ze een Roosendaalse tak oprichtte. In de stad waar de geboren Maastrichtse sinds ’73 woont met haar man Rob. Haar inmiddels onmetelijke kennis over de gierzwaluw ontstond bij toeval. ,, Het was eind jaren tachtig. Toen werd ik gewaarschuwd dat de stadsfabriek van De Biggelaar op de nominatie stond voor sloop.’’ Een bedreiging van een belangrijke broedplaats.
Carnavalesk
Leven in de lucht
De gierzwaluw is een beschermde vogelsoort die is volledig aangepast aan het leven in de lucht. De uit Afrika afkomstige pijlstaart legt jaarlijks duizenden kilometers af om in ons land (en in België) in de zomermaanden te broeden. In Vlaams-Brabant werd het vogeltje enkele jaren geleden tot ‘koesterbuur’ verkozen, omdat het als sfeermaker geldt in (stads)parken en oude wijken. Gierzwaluwen kunnen in duikvlucht snelheden van ruim tweehonderd kilometer per uur halen.
,,Dat bombardeerden we spontaan tot thema voor deelname aan de carnavalsoptocht.‘’ Helemaal in de traditie van het festijn die een vette knipoog aan milde maatschappijkritiek koppelt. ,,Ik gebruikte een jacquet van m’n grootvader als gierzwaluwuniform en liep er mee te fladderen. We hadden gierzwaluwkoppen op en de kinderen liepen in een zwaluwpak.’’
Uiteindelijk kwam er toch een winkelcentrum met de naam Biggelaar, dat inmiddels leegstaat. Maar delen van de oude panden overleefden in het Kuijperstraatje. ,,Zo komen dingen bij elkaar in het leven’’, lacht Marjos. Uit de respons op het carnavaleske protest haalde ze de energie om de landelijke gierzwaluwbescherming Nederland op te zetten.
Buitenlandse contacten en (internationale) studies scherpten intussen haar visie aan. Gaandeweg gingen die botsen met die van de ‘vogelaars’. Mensen in de stichting, die het beschermen van de vogel naar haar idee minder hoog in het vaandel droegen dan het inzamelen van gegevens daarover. ,,Zelfs de voorzitter van Sovon stimuleert dat’’, klinkt het richting de organisatie die de landelijke de jaarlijkse vogeltellingen houdt.
Niet bang
Voor haar illustreert het de vele misvattingen over vogels als de gierzwaluw. ,,Ik las ooit een publicatie uit Nimes’’, kijkt ze terug naar 1995. Gevolg was dat Marjos afreisde om ter plekke een wetenschappelijk onderlegde gierzwaluwautoriteit te raadplegen. ,,Hij waarschuwde tegen het oppakken van de geringde vogels.’’ Mourlands legt uit dat dat terugslaat op de oorsprong van het vogeltje. ,,Het broedde millennia lang in rotsspleten waar geen mens kwam. Ze lijken tam, zijn niet angstig.’’ Eenmaal aangeraakt keren de ouders echter niet meer terug op hun broedplaats, hoorde ze van haar collega.
Marjos Mourlands, geboren in Maastricht, 1940
Opleiding: Pedagogische academie
Gehuwd, 2 kinderen, 5 kleinkinderen
Gidsencursus IVN, afdeling Breda, 1979
Medeoprichter: IVN Roosendaal, 1979
Oprichter: Stichting Gierzwaluwenwerkgroep Nederland, 1990
Medeoprichter: vereniging Gierzwaluw Bescherming Nederland (GBN), 2001
Oprichter: Zwaluwen, Adviesbureau op non profit basis, 2001
Zulke inzichten maakten dat Mourmans haar eigen stichting verliet. Verlost van een tegenstrevend bestuur richtte ze later een vereniging –‘Met léden!’- op: Gierzwaluw Bescherming Nederland. Alleen die bestaat nog. ,,Zo loste het probleem zichzelf op.’’
Tegenwoordig staat ze met haar non-profit adviesbureau provincies, gemeenten, bouwers en woningcorporaties bij. Op een logeerkamer heeft ze nog een mini-dependance van de vogelopvang in Zundert om beschadigde zwaluwen op te lappen. ,,Niet te veel, want zoiets moet je niet stimuleren. Ze mogen zich absoluut niet hechten.’’ Het mooiste moment breekt aan als vogels weer vliegklaar zijn. ,,Dan ga ik bewust niet naar een weiland.Een boomvalk kan ze daar zo te pakken nemen. Nee, ik ga naar het bovendek van de parkeergarage van De Biggelaar. Daar zijn er al vierhonderd vertrokken. Dat is elke keer weer zo’n mooi gezicht.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Gierzwaluw toch goed onder dak in Sprundelse wijk
SPRUNDEL - Broedende gierzwaluwen kunnen komend jaar toch weer een plekje vinden in Sprundel. De beschermde vogelsoort kwam door een renovatieproject van Thuisvester in de knel. In samenspraak met de woningcorporatie is een oplossing gevonden. Natuuractivist Mans de Jong spreekt van ‘een droomscenario’. ,,Blij? Zeker en vast!” -
Salderingsregeling zonnepanelen wordt pas vanaf 2025 afgebouwd
Huizenbezitters met zonnepanelen kunnen hun teveel aan opgewekte stroom langer tegen markttarieven terugleveren aan het net. Het kabinet wil de zogeheten salderingsregeling pas vanaf 2025 versoberen, waar dat eerder al vanaf 2023 het geval zou zijn. -
PREMIUMCOLUMN
Nederland heeft 4000 touringcars, het COA kon er nul vinden
Hoe lang duurt een schoolreisje? Meestal niet tot middernacht, toch? Misschien lassen sommige buschauffeurs op de terugweg nog een eetstop in. Maar doorgaans zitten de kinderen ’s avonds weer thuis aan tafel. -
PREMIUM
Zorgpunt Grens oplossing voor Belgen én straks ook Nederlanders: ‘Minuten kunnen levensreddend zijn’
ESSEN (B.) - Het is nog een beetje behelpen. Maar in het voormalige douanegebouw pal op de grens van Essen en Nispen huist nu een mini-hospitaal. En dat Zorgpunt Grens kan straks ook naburige Nederlanders gezonde uitkomst bieden. ,,Daar werken we hard aan.” -
PREMIUM
Polski Sklep aan de Gastelseweg moet asociale klanten gaan weren
ROOSENDAAL - Het personeel van de Poolse supermarkt aan de Gastelseweg in Roosendaal gaat voortaan elke dag in de gaten houden of de klanten zich in de buurt van de winkel wel aan de regels van orde en netheid houden.
-
PREMIUM
Is een video echt of een deepfake? Zo kun je het zien
De politie zette er deze week een in om de dader van een cold case-moord op te sporen: een deepfake-video. Daarmee kun je mensen van alles laten zeggen of laten doen. Maar dat brengt risico’s met zich mee. Hoe herken je zulke nepfilmpjes? -
PREMIUMVijf vragen
Waarom sommige mensen grof geld over hebben voor een digitaal eigendomsbewijs
Wereldwijd schaffen steeds meer mensen NFT's aan. Dit zijn unieke, digitale eigendomsbewijzen, vaak aangeschaft met cryptomunten. En ze zijn al lang veel meer dan kunstwerken of kattenplaatjes. Waarom zou je ze kopen en wat zijn de risico's? Vijf vragen over NFT’s. -
Is de gierzwaluw in gedrang door aanpak woningisolatie in Sprundel?
SPRUNDEL - Onbegrip en zelfs verontwaardiging in Sprundel, in de wijk rond de Graaf Ansfriedstraat. De uitvoering van een isolatieproject van Thuisvester brengt gierzwaluwen onnodig in het gedrang, vinden bewoners. Zij krijgen volmondige steun van de Gierzwaluwbescherming. De woningcorporatie stelt echter dat de beschermde vogel voldoende alternatieven kan vinden.