De eerste weken in het asielzoekerscentrum in Gorinchem: ‘Iedereen hier heeft een verhaal’

Hoe ziet het asielzoekerscentrum in het voormalige belastingkantoor van Gorinchem er van binnen uit? Dat weten, behalve de bewoners zelf, maar weinig mensen. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers laat eigenlijk geen ‘externen’ toe in het pand. Vanwege de privacy van de vluchtelingen, maar uiteraard ook vanwege de coronamaatregelen. Het is al lastig genoeg, om op een plek waar honderden mensen samen wonen en leven, het virus buiten de deur te houden. 

Sober is het in elk geval. Kale kamers, gevuld met een bed en een kast, dat is het wel. Het is de absolute basis, maar meer dan de mensen die er wonen hadden. In Gorinchem zijn er daarnaast vier grote keukens, waar de bewoners maaltijden kunnen bereiden. Een luxe die niet elk asielzoekerscentrum heeft. ,,Omdat we hier zó snel zijn opgestart, hebben we de eerste periode nog een cateraar laten komen’’, zegt locatiemanager Joris de Jongh. ,,Maar de keuken wordt al steeds meer gebruikt.’’

Hij is er blij mee, die keukens. ,,Het betekent dat de bewoners een stukje verantwoordelijkheid terugkrijgen en dat ze zelf kunnen kiezen wat ze willen eten. We zien ook al mensen en families samen koken, wat natuurlijk bijdraagt aan de onderlinge sfeer.’’ Nu de vluchtelingen eenmaal een beetje zijn gesetteld in Gorinchem, zullen zij steeds meer zelf kunnen ondernemen. 

Zo’n opstartperiode is altijd wat chaotisch, zegt De Jongh. Er was haast, Gorinchem werd immers min of meer ‘verplicht’ door het kabinet om de vluchtelingen op te vangen, omdat de andere opvanglocaties overvol waren. Het voormalige belastingkantoor in Gorinchem had eerder dienst gedaan als noodopvang van vluchtelingen en werd daarom eind vorig jaar snel opnieuw ingericht om mensen te huisvesten.

Als locatiemanager moet De Jongh ervoor zorgen dat - haastige opstart of niet -  iedereen zich welkom voelt, dat de veiligheid in orde is en dat het er leefbaar is. ,,Op dat moment is het belangrijkste dat iedereen weet waar hij of zij aan toe is. Praktische zaken, zoals de huisregels, maar ook hoe het eten en de doucheruimtes geregeld zijn, horen zij meteen.’’ 

Er is ook veel aandacht voor het voorkomen van een uitbraak van het coronavirus. Zeker omdat in zo’n opstartfase niet precies duidelijk is hoeveel mensen zijn gevaccineerd. Alle bewoners van het asielzoekerscentrum zijn door de GGD preventief getest. Een aantal mensen bleek te zijn besmet. ,,Het COA heeft voor asielzoekers die besmet zijn, een aparte opvang geopend. Om medische zorg te verlenen, maar ook omdat we, door iemand uit te plaatsen, willen voorkomen dat het virus verder om zich heen grijpt.’’ 

Zodra de besmetting voorbij is, komen deze mensen terug naar Gorinchem. De Jongh: ,,Ik realiseer me hoe heftig het is, om net een nieuw thuis te hebben en dan weer uitgeplaatst te worden. We proberen dat natuurlijk zo goed mogelijk uit te leggen, al dan niet met behulp van een tolk. Maar natuurlijk heeft dat grote impact.’’

Normaal gesproken zouden er inmiddels allerlei activiteiten zijn opgestart, maar de pandemie zette daar een dikke streep doorheen. Wel zijn er voor kinderen speelmiddagen geweest, die buiten plaatsvonden. De gemeente Gorinchem werkt er samen met de scholen in de stad hard aan, om zo snel mogelijk alle kinderen op de locatie naar school te kunnen laten gaan. 

,,We hebben hier veel gezinnen’’, zegt De Jongh. Van de 275 bewoners zijn er 125 onder de achttien jaar. De eerste periode werd goed gekeken naar wat de mensen nodig hebben. ,,Dat is voor iedereen anders. Medische zorg is natuurlijk essentieel en daar wordt altijd direct werk van gemaakt. We hebben kleine kinderen die op heel jonge leeftijd al veel hebben meegemaakt, maar zijn hier ook zwangere vrouwen en mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Iedereen hier heeft een verhaal.’’

Nu iedereen zijn plek gevonden heeft in het voormalige belastingkantoor, komen er veel vragen. De Jongh: ,,Mensen willen door met hun leven, dat begrijpen wij ook. Ze vragen naar de wachttijden bijvoorbeeld en naar welke acties zij moeten ondernemen. En wanneer de kinderen naar school kunnen.’’ 

Maar in zijn algemeenheid is de sfeer gemoedelijk. ,,We hebben een prettige groep bewoners. Er wonen met name veel gezinnen en die zijn gebaat bij rust. De ouders letten goed op de kinderen, de kinderen zijn vrolijk en dat scheelt natuurlijk ook veel.’’

Ondanks het verplichte karakter van de opvang, is de ontvangst in Gorinchem hartelijk, zegt hij. ,,Elke dag kloppen er mensen aan met de vraag of zij iets voor ons kunnen betekenen, of zij vrijwilligerswerk kunnen doen of omdat zij bijvoorbeeld kleren over hebben. Hartverwarmend om te zien. Daarnaast is de Gorcumse Stichting Klik, die de hulp coördineert, heel actief. Ik proef in de buurt veel bereidwilligheid om deze mensen goed op te vangen.’’

Uitdagingen zijn er ook, erkent hij. ,,Het is niet niks, als een wijk ineens bijna driehonderd nieuwe inwoners heeft. Daarom zijn we er heel scherp op om overlast zoveel mogelijk te voorkomen en in elk geval snel op te lossen.’’ Buurtbewoners hebben een telefoonnummer gekregen dat 24 uur per dag bereikbaar is voor vragen en meldingen.  

,,Onlangs werden bijvoorbeeld wat mensen aangesproken die om tien uur ’s avonds nog hard aan het praten waren. Als daar last van is, dan willen we dat oplossen. Het is in ieders belang om deze opvanglocatie te laten slagen. Daar doen we dan ook alles aan.’’