Daarmee wil afvalverwerker Waardlanden het ‘afvaltoerisme’ in de gemeenten aanpakken. Uit eerder onderzoek van Waardlanden kwam namelijk haarfijn naar voren dat inwoners uit buurgemeenten - die al zo’n pasjessysteem hebben - verantwoordelijk zijn voor een deel van het vuilnis in de ondergrondse containers van onder meer Gorinchem en Vijfheerenlanden.

Sterker nog: uit dat onderzoek kwam naar voren dat 13.000 huishoudens uit onder meer West Betuwe helemáál nooit restafval inleveren in hun eigen ondergrondse container. Dat kan omdat ze ontzettend goed hun afval scheiden en recyclen, óf omdat ze even een ritje ‘de grens over’ maken om hun vuilnis gratis weg te gooien. Inwoners van Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Molenlanden en Vijfheerenlanden krijgen daarvoor de rekening gepresenteerd.

In onder meer Gorinchem en Vijfheerenlanden klonk al langer de roep om de ondergrondse containers in de gemeenten af te gaan sluiten en alleen nog beschikbaar te maken voor de eigen inwoners. In het nieuwe afval- en grondstoffenplan van Waardlanden staat nu dat er daadwerkelijk toe wordt overgegaan - als de gemeenteraden ermee instemmen.

Waardlanden wil de hoeveelheid restafval in 2025 gehalveerd zien. Eerste stap is daarom om het afvaltoerisme tegen te gaan. Daarnaast worden nog meer maatregelen genomen. Inwoners van de gemeente die hun afval goed scheiden, moeten daarvoor beloond worden, schrijft Waardlanden. De afvalverwerker wil daarom een deel van de afvalstoffenheffing variabel maken.

Door het pasjessysteem kan Waardlanden straks immers per huishouden bijhouden hoeveel er aan restafval wordt weggegooid. Wie goed zijn afval scheidt en dus weinig restafval in de ondergrondse containers gooit, moet minder gaan betalen aan afvalstoffenheffing. En ook voor grofvuil, puin, hout en grof tuinafval geldt straks ‘de vervuiler betaalt’. Het pasje dat inwoners krijgen, biedt ook toegang tot de afvalbrengstations.

Want met alleen afvaltoerisme weren, zijn we er volgens Waardlanden niet. Inwoners van Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Molenlanden en Vijfheerenlanden moeten hun vuilnis nog veel beter gaan scheiden. Daarom komen er extra containers voor papier, verpakkingsglas en textiel. In een deel van de Waardlanden-gemeenten (voormalig Vianen) staan nog geen ondergrondse containers voor restafval. Die komen er in de loop van 2022. De containers die inwoners nu gebruiken voor restafval, worden vanaf dan gebruikt voor plastic, metaal en drankkartons, zodat inwoners dat niet meer in plastic zakken langs de weg aan hoeven te bieden.

In de gemeenten wordt volgens Waardlanden gemiddeld nog 232 kilo restafval per persoon per jaar ingeleverd. Uit onderzoek blijkt dat 70 procent daarvan bestaat uit herbruikbare materialen, die gescheiden kunnen worden ingeleverd.

Dat is niet alleen zonde op het gebied van milieu en duurzaamheid, maar maakt ook dat de kosten oplopen. ‘Minder restafval produceren is nodig om de kosten van afvalverbranding te beheersen’, schrijft Waardlanden. In het plan ligt daarom de focus op ‘het gescheiden inzamelen van herbruikbaar afval en op meer hergebruik’. Volgens de afvalverwerker moet het daarmee mogelijk zijn om in 2025 de doelstelling te halen om nog maximaal 100 kilo restafval per persoon, per jaar in te leveren.