PvdA en GroenLinks willen formeren, voor ChristenUnie hoeft het niet meer

Lange gesprekken voerden de partijleiders van CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie met informateur Mariëtte Hamer en de partijtop van VVD en D66. De potentiële coalitiepartners kregen van VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag een samenvatting te horen van hun ‘aanzet voor een regeerakkoord’, waaraan ze de afgelopen weken hebben geschreven.

,,Al met al zitten er voor ons veel aanknopingspunten in’’, reageerde PvdA-leider Lilianne Ploumen opgetogen. ,,Ik zie het als een basis voor verdere gesprekken.’’ Het stuk - dat overigens niet openbaar is - gaat volgens Ploumen over ‘betaalbare huizen’, ‘de zorg’ en ‘mensen aan het werk houden’. ,,Er zijn ongetwijfeld twistpunten’’, zei Ploumen over de inhoud, maar dat weerhoudt haar er niet van om verder te onderhandelen.

Maar dan wél samen met GroenLinks, is de harde voorwaarde voor zowel Ploumen als GroenLinks-leider Jesse Klaver. ,,De basis ligt er’’, aldus Klaver over het formatiestuk. ,,Een basis om verder in gesprek te gaan.’’ Die woorden namen Klaver en Ploumen letterlijk: gisteravond gingen ze opnieuw langs bij informateur Hamer. De reden, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst: bij het gesprek eerder op de middag was D66-leider Kaag niet aanwezig, omdat zij als demissionair minister van Buitenlandse Zaken in de Tweede Kamer debatteerde over Afghanistan. In de avond was Kaag er wél. Opvallend was dat Ploumen en Klaver ‘s avonds buiten het zicht van de pers het Johan de Witthuis in Den Haag binnengingen. Bij het naar buitengaan - wel via de voordeur - herhaalde Ploumen dat er ‘aanknopingspunten’ zijn om verder te praten.

Ondertussen ziet ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers er weinig heil meer in om mee te doen aan de formatie, nadat D66-leider Sigrid Kaag zijn partij maandag opnieuw afwees in een interview met deze krant. ,,Als je als partij na vijf maanden nog steeds ongewenst bent, dan houdt het een keer op’’, zei Segers. ,,Gezien de stroperigheid van het proces wilde ik mij altijd verantwoordelijk opstellen. Maar ik heb gelezen dat wij ongewenst zijn, dan vraag ik mij af: waarom zit ik hier? Ik weet niet waarom ik ben uitgenodigd. Degene die de ChristenUnie ongewenst heeft verklaard, moet mij maar uitleggen waarom ik ben uitgenodigd.’’

Na een ruim twee uur durend gesprek bij informateur Hamer, Rutte én Kaag meldde Segers dat hij ‘niet heeft gehoord dat hij gewenst en nodig is’. Toch zegt hij niet dat hij zich definitief terugtrekt. ,,De bal ligt bij VVD en D66, zij zullen nu knopen moeten doorhakken. Mijn oproep is wel om dat snel te doen. Ik hoef niet, ik sta niet vooraan en dat blijft zo.’’

Als Segers zou afvallen, is dat een tegenvaller voor VVD en CDA. Die twee partijen maakten er geen geheim van graag door te willen regeren met de huidige coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. D66-leider Kaag heeft juist een voorkeur voor een coalitie met VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks. Laat op de avond wilde VVD-leider Rutte nog kwijt dat ‘alle vier de andere partijen nog in het spel zijn’. Dat de ChristenUnie zou zijn afgehaakt, klopt volgens hem niet.

Waar PvdA en GroenLinks positief zijn over het formatiedocument van VVD en D66, hield CDA-leider Wopke Hoekstra zich gistermiddag op de vlakte. Hij liet in het midden of hij wil onderhandelen over een nieuw kabinet. Wel zei hij: ,,Ik heb steeds gezegd dat wij er constructief in zitten. Er wordt van iedereen redelijkheid gevraagd in een formatie die al langere tijd duurt.’’

Over het stuk van VVD en D66 wil Hoekstra niet veel kwijt. ,,Dit stuk is een document dat tussen deze twee partijen is opgesteld. Dat is fundamenteel anders dan een proeve voor een regeerakkoord. Er zitten zeker dingen in die me aanspreken, er zitten ook dingen in die me niet aanspreken.’’

De formatiegesprekken gaan vandaag verder. Dan moet duidelijk worden welke partijen een eerste poging zullen doen om - 154 dagen na de Tweede Kamerverkiezingen - tot een regeerakkoord te komen.