PvdA de grootste: ‘Bizarre comeback’, FvD had op meer gehoopt

De PvdA is volgens de exitpolls de grootste partij geworden bij de Europese verkiezingen. De partij van eurocommissaris Frans Timmermans krijgt vijf van de 26 Nederlandse zetels in het Europees parlement. Partijleider Lodewijk Asscher sprak van een ‘bizarre comeback’ van zijn partij. Lijsttrekker Frans Timmermans zei tegen de NOS: ,,Ik merk dat er overal in Europa, in heel veel landen, behoefte is aan een ander Europa.’’

De VVD eindigt volgens de exitpolls op vier zetels. ,,We waren liever de grootste geworden, maar we zijn wel tevreden’’, reageerde VVD-premier Mark Rutte. Europees lijsttrekker Azman spreekt van een ‘mooie uitslag’. ,,We hebben winst en daar gaat het me om.”

Hoewel het CDA volgens de exitpolls van vijf naar vier zetels zakt in het Europees Parlement, zijn de christendemocraten toch tevreden over het resultaat. ,,De flanken hebben niet gewonnen en dat is een belangrijk signaal aan Europa”, stelt lijsttrekker Esther de Lange. ,,De overwinning van de constructieve middenpartijen is van groot belang in Europa om voor Nederland oplossingen te vinden.”

FvD komt uit het niets met drie zetels in het Europees Parlement. ,,Natuurlijk is dat ietsje minder dan de laatste peilingen’’, zei partijleider Thierry Baudet, die FvD bij de Provinciale Statenverkiezingen nog de grootste partij van Nederland zag worden. ,,Maar ik ben toch heel tevreden en heel enthousiast. We gaan met een mooie delegatie naar Brussel, om daar een levendig netwerk te bouwen van eurosceptische partijen.’’

GroenLinks mag volgens de exitpolls rekenen op een zetel erbij, en groeit van twee naar drie zetels. Dat stemt GroenLinks-leider Jesse Klaver erg vrolijk, zeker ook met de winst van de PvdA. Hij noemt het een nederlaag van ‘het negativisme’. Lijsttrekker Bas Eickhout meent dat ‘dit nog maar het begin’ is van ‘een groene en progressieve golf’ in Europa. 

Volgens de exitpoll van Ipsos behouden de ChristenUnie en de SGP, die in Brussel samen optrekken, hun twee zetels in het Europees Parlement. De christelijke partijen lijken wel meer stemmen te hebben behaald dan vijf jaar geleden. CU-leider Gert-Jan Segers vindt het ‘een aanmoediging’ om het ‘onversneden christelijk-sociaal geluid’ in Brussel te laten horen.

D66 kreeg in 2014 nog de meeste stemmen, maar gaat nu van vier naar twee zetels. ,,Eerlijk is eerlijk: dit is voor ons natuurlijk wel een enorme teleurstelling’’, aldus Rob Jetten, die de partij in de Tweede Kamer aanvoert. ,,Dat het pro-Europese geluid wint van de eurosceptici is het goede nieuws.” Ook lijsttrekker Sophie in ‘t Veld moet ‘een teleurstelling slikken’. 

De anti-EU-partij van Geert Wilders gaat terug van vier naar één zetel. Een flink verlies. ,, We hadden op meer zetels gehoopt, maar met onze zetel in het EP zullen we met nog meer strijdbaarheid samen met onze Europese vrienden keihard knokken tegen het EU-monster, de islam en massa-immigratie!”, reageerde Wilders op Twitter.

Net als D66 is ook de SP gehalveerd: de partij gaat van twee naar één zetel volgens de exitpoll. Partijleider Lilian Marijnissen ‘had op meer gehoopt’, maar is blij dat haar partij (hoogstwaarschijnlijk) een zetel behoudt. Ze denkt dat haar kiezers moeilijk naar de stembus te bewegen zijn. ,,Onze achterban bestaat uit mensen die compleet het vertrouwen in de politiek, zeker de Europese, zijn verloren.”

De exitpoll van Ipsos stelt dat de seniorenpartij voor het eerst met een zetel in Brussel komt, maar het gaat er om spannen. En dat betekent nog even géén feest bij 50Plus-voorman Toine Manders. Vijf jaar geleden leek de partij ook in het EP te komen, maar viel na het tellen van de stemmen net buiten de boot. 

De Partij voor de Dieren hoopt dat de exitpoll van Ipsos het bij het verkeerde eind heeft, want die voorspelt dat de partij haar enige zetel in het Europees parlement verliest. Maar volgens Maurice de Hond en de stemmentellers van weblog Geen Peil zit er nog wel een zetel in. 

Als de brexit een feit is, krijgt Nederland er in Europa drie zetels bij. Daar lijken de PvdA (die groeit dan door naar zes zetels), de VVD en de Partij voor de Dieren van te profiteren. Andere partijen, zoals Denk en het nieuwe Volt, halen in de exitpolls geen zetel.

De opkomst is de hoogste in dertig jaar. Volgens een peiling van Ipsos is 41,2 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus gegaan om 26 Nederlandse afgevaardigden voor het 751 zetels tellend Europees Parlement te kiezen. In 2014 was dat 37,3 procent.

Nederland en Groot-Brittannië waren donderdag de enige landen die naar de stembus gingen. De andere EU-lidstaten volgen de komende dagen. Zondag om 23.00 uur wordt de definitieve uitslag bekend.