‘Prikdrang’ verdeelt Kamer: nipte meerderheid wil dat ongevaccineerde meebetaalt aan toegangstest

VIDEOMet zo’n 1,8 miljoen niet-gevaccineerden grijpt het kabinet alles aan om deze groep alsnog in te enten. Een nipte meerderheid van de Tweede Kamer wil ook dat zij straks zelf gaan meebetalen aan toegangstesten, maar critici fileren deze ‘drang en dwang’.

Niels Klaassen 18 aug. 2021 Laatste update: 18-08-21, 23:55

De rekensom die het RIVM heeft gemaakt, baart betrokkenen op het Binnenhof ongetwijfeld zorgen. Grofweg schatten de modelleurs van het rijksinstituut het aantal ongevaccineerden dit najaar op zo’n 1,8 miljoen. Als die allemaal besmet raken met het coronavirus, kan dat leiden tot zo’n 16.000 tot 22.000 nieuwe ziekenhuisopnames, waarvan een vijfde op de intensive care (ic) zou belanden (2200 tot 3400 bezette bedden).

Er is dus alle reden om deze grote groep alsnog te verleiden een prik te gaan halen, vindt demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA). ,,We moeten echt een zo groot mogelijk deel van deze 1,8 miljoen mensen nog weten te bereiken”, zei hij woensdagavond tijdens het coronadebat in de Ridderzaal op het Binnenhof. ,,Dan is laagdrempelig vaccineren cruciaal, het tegengaan van desinformatie ook.” In sommige wijken blijft de vaccinatiegraad ver achter bij de landelijk geschatte 85 procent.

Een plicht kan wettelijk niet, is moreel onwenselijk en ‘onnodig’ bovendien. Rutte: ,,We willen geen vaccinatieplicht of -dwang, echt niet. Maar in zo’n crisis kun je nooit uitsluiten dat er iets gebeurt waardoor je toch iets moet. Met dit virus weet je het nooit.”
Een ‘stimulans’ kan echter geen kwaad, vindt het kabinet.

Dus als straks ergens in oktober iedereen die dat wil, al lang en breed gevaccineerd kan zijn, is het best redelijk mensen zelf te laten meebetalen aan een toegangstest, redeneren De Jonge en demissionair premier Rutte. Een bedrag staat niet vast, eerder werd gedacht aan 7,50 euro per test. Een nipte meerderheid in de Tweede Kamer (76 van de 150 zetels) is voor die eigen bijdrage, zo bleek woensdagavond laat.

Als dit plan definitief doorgaat kunnen gevaccineerden vanaf oktober dus zonder extra te betalen naar een concert of festival, terwijl de niet-gevaccineerden dan telkens de portemonnee moeten trekken voor een toegangstest. De Jonge: ,,Allerlei vormen van stimulans zijn gerechtvaardigd. Ik meen oprecht dat dit geen plicht is, ook niet indirect.”

Derde ‘boosterprik’
In september komt de Gezondheidsraad met advies over wie een eventuele derde inenting nodig hebben. Vermoedelijk komen mensen met een kwetsbare gezondheid - bijvoorbeeld met afweerproblemen - daarvoor als eerste in aanmerking. Een derde prikronde wordt alvast voorbereid, ongeacht of deze doorgaat en wie daarvoor in aanmerking komt, stelt De Jonge.
,,Ik verwacht niet dat we een boosterprik generiek gaan inzetten op de heel korte termijn. Het zal denk ik voor een deel van de mensen gelden”, zegt De Jonge. Partijen stellen, in navolging van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat eerst minder rijke landen hun eerste vaccinaties moeten zetten voordat EU-landen en de VS hun derde prikken geven.
,,Dus het wordt niet óf óf, maar én én: we kunnen en grote aantallen vaccins blijven doneren aan andere landen en de groep die echt gebaat is bij extra bescherming ook die derde prik bieden.” Een besluit daarover neemt het kabinet pas na advies van de Gezondheidsraad, uiterlijk half september.

Ook woensdag bleef een fors aantal fracties uiterst kritisch over de eigen bijdrage, ze vrezen dat mensen zo op oneigenlijke gronden tot een coronaprik ‘gedwongen’ worden. FvD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen zei: ,,We krijgen mails van mensen die het beschouwen als drang, omdat ze niet elke keer zo’n test kunnen betalen.”

CU-Kamerlid Mirjam Bikker vreest voor ‘een tweedeling’. SGP-leider Kees van der Staaij sprak van een ‘oneigenlijke financiële prikkel’. PVV-er Geert Wilders was feller: ,,Er liggen nu maar tweehonderd mensen op de ic, 90 procent heeft al immuniteit. En dan moeten mensen betalen voor een test? Dit is pure drang.” SP-leider Lilian Marijnissen vindt dat Nederland zo ‘sluipenderwijs naar vaccinatiedrang’ beweegt.

Maar VVD, D66, het CDA en Volt zien geen problemen met een eigen bijdrage als iedereen ook het gratis alternatief - het vaccin - heeft kunnen nemen. ,,Al moet het wel om een redelijk bedrag gaan”, zei CDA-Kamerlid Harry van der Molen nog. ,,Je moet denken aan mensen met een kleine portemonnee.” Ook moeten mensen die om medische redenen niet gevaccineerd mogen worden uitgesloten worden van de eigen bijdrage, vinden de partijen.

Meer versoepelingen

Nieuwe versoepelingen volgen mogelijk pas volgende maand. Het hoger onderwijs mag na de zomervakantie straks wel zonder 1,5 meter afstand beginnen, maar nachthoreca en evenementen moeten geduld hebben. Volgens het RIVM zijn er nog altijd ‘zorgelijk’ grote aantallen infecties, met dagelijks tussen de tweeduizend en drieduizend besmettingen.

Vanaf 20 september wordt de 1,5 meter voor de hele samenleving losgelaten, als de coronacijfers het toelaten. Daarover komt eerst nog een nieuwe OMT-brief. Het thuiswerkadvies vervalt dan, net als de mondkapjesplicht in trein, tram, metro en bus. Op 1 november zouden dan alle maatregelen overboord kunnen. Maar dat is een datum ‘in potlood’, zo waarschuwde De Jonge opnieuw: ,,We houden allerlei slagen om de arm.” Deze pandemie heeft het kabinet al te vaak verrast.

Zandvoort
Een aantal partijen wil opheldering over de Formule 1-race van Zandvoort begin september. Bezoekers kunnen daar overnachten op een nabijgelegen camping. ,,Ik kan niet uitleggen waarom dit evenement met camping wel kan doorgaan en een cultureel evenement of festival niet”, aldus Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks).
Volgens demissionair premier Rutte is de Formule 1-race een ‘geplaceerd evenement’ dat losstaat van de camping: ,,Een camping in de buurt mag op zich, maar daarmee is het niet opeens een meerdaags evenement. Op een camping mag je logeren, dat staat los van de race, maar dan moet je wel dagelijks testen of een vaccinatiebewijs laten zien. Lowlands kon niet dagelijks testen, dat was niet te doen, zei de organisatie.”
Maar de zitplekken in Zandvoort zijn een ‘papieren werkelijkheid’, vindt PvdD-Kamerlid Frank Wassenberg: ,,Wat denkt de minister-president dat er gebeurt als Max Verstappen straks wint? Dat 70.000 mensen netjes blijven zitten en zeggen ‘bravo Max’?!” Rutte: ,,Nee, maar als je opspringt en blij bent met de mensen om je heen en weer gaat zitten is dat wel een groot verschil met een festival als Lowlands, waar je je vrij beweegt, ook van tent naar tent.”