Partijen voeren druk op VVD op in formatie: ‘Rutte is de grootste’

Informateur Mariëtte Hamer ontving gisteren de onderhandelteams van VVD, D66, CDA en PvdA/GroenLinks afzonderlijk. Vanochtend komt als laatste CU-leider Gert-Jan Segers nog op bezoek in de Stadhouderskamer en dan moet Hamer de balans opmaken in een van de traagste coalitieverkenningen ooit. 

Dik 160 dagen na de verkiezingen dekt het woord impasse de lading nog amper, en waait het ongeduld over van het land naar het Binnenhof. Bij de uitloop waren PvdA-leider Ploumen en haar linkse bondgenoot Klaver er het helderst over: de problemen in het land zijn te groot om nog langer te treuzelen met de kabinetsvorming. ,,Wij hebben aangegeven bij de informateur waar wij toe bereid zijn en wat belangrijk is, waarvoor snel oplossingen moeten komen”, zei Klaver. ,,We wachten al vijf maanden op een nieuwe regering.”

Andere partijleiders leken gisteren wat geduldiger, al is ook bij D66 wel wat haast te bespeuren. Nu VVD en CDA nog altijd de ‘Kaag-coalitie’ (VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks) blokkeren, wordt op de D66-gangen gesteld dat de bal dan toch uiteindelijk bij VVD-leider Rutte komt te liggen. Als dit allemaal niet werkt, moet hij als leider van de grootste partij dan maar zelf de formatiekar gaan trekken. 

Zónder medewerking van Kaag, zoals tot nu steeds het geval was, klinkt het subtiel dreigend. ,,Hij is de grootste”, meldt een ingewijde. ,,Het wordt dan ook tijd om een keer een inhoudelijke reden te geven voor het feit dat je niet in één coalitie wil met PvdA en GroenLinks, die hebben we nog niet gehoord.”

Dit terwijl het ‘basisstuk’ dat VVD en D66 samen opstelden wel een goed startpunt voor onderhandelingen vormt voor veel partijen. Maar VVD en CDA voelen niks voor een kabinet met zowel GroenLinks als de PvdA. Zij willen het liefst met de ChristenUnie in een nieuwe coalitie, maar daarmee wil D66 - een van de twee winnaars van de verkiezingen in maart- niet opnieuw regeren. 

Tegelijk hangt er een grote schaduw over de innige samenwerking die Klaver en Ploumen hebben afgekondigd. Deze ‘formatiefusie’ had VVD en CDA over het drempeltje moeten helpen. Die vinden twee linkse partijen er ‘een te veel’, maar krijgen er dan de facto één aan de onderhandelingstafel als Klaver en Ploumen als duo aanschuiven.

Maar dat plannetje is nog niet zeker. In de achterban van zowel GroenLinks en PvdA klinkt gemor over die list. De PvdA houdt een speciaal ingelaste ledenraad komende zaterdag, in de hoop dat leider Ploumen daar een mandaat krijgt. Er worden moties in stemming gebracht, zowel vóór als tégen haar plan, dus tot die tijd zouden VVD en CDA kunnen afwachten. 

Immers: de hele opzet, waar die partijen toch al niet warm van werden, kan ook zomaar van tafel worden geveegd dus. Ook GroenLinks-leden komen zaterdag bijeen, maar daar gaat het er anders aan toe: de leden mogen niet stemmen maar slechts hun ‘vragen’ voorleggen aan Klaver. 

Het is de vraag of, in aanloop naar zaterdag, het toch al trage proces in een nóg lagere versnelling wordt gezet. Informateur Hamer ontvangt vandaag nog wel ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, dan zal ze zich beraden op haar advies aan de Tweede Kamer. Maar een weg uit de patstelling zal nog niet meevallen.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: