Partijen voelen zich tot elkaar veroordeeld tijdens deze formatie

Het is niet de naam van een kersvers Kamerlid. En ook niet de afkorting van een aankomende wet van het komende kabinet. Toch valt de term 'Tina' de laatste dagen steeds vaker in kringen rond de formatieonderhandelaars. Het staat voor There Is No Alternative. Ofwel: Er Is Geen Alternatief voor de combinatie VVD-CDA-D66-GroenLinks.

Het is de reden dat de rechtse VVD-achterban zich nog niet openlijk roert. Of waarom de socialistische vleugel van GroenLinks geen revolte ontketend. Ideologisch zou een kabinet Rutte-III met de tandems VVD-CDA en D66-GroenLinks een vier jaar durend gevecht kunnen worden tussen natuurlijke tegenpolen. Maar is er veel keuze?

In kringen rond de onderhandelaars spreekt men van een 'mathematische werkelijkheid'. Het alternatief waarbij men GroenLinks verruilt voor de ChristenUnie, levert slechts 76 zetels in de Tweede en 38 (van de 75) in de Eerste Kamer op. ,,Dan hoeft er maar één dissident te zijn die een politieke crisis op zijn Wikipedia-pagina vermeld wil hebben, en de hele stabiliteit van het kabinet is weg'', houdt een ingewijde voor.

Ideologisch zouden VVD en CDA er misschien wel voor voelen, maar D66 staat weer verder van de ChristenUnie af. Neem alleen al de discussie over een vrijwillig levenseinde. CU-leider Gert-Jan Segers zei eerder al hier een blokkade op te zullen werpen.

,,Bovendien is de VVD is echt niet beter af als ze op het gebied van asiel zaken moeten gaan doen met Joël Voordewind (ChristenUnie-Kamerlid, red.). Die gaat met iedere asielzoeker langs de deuren die hij kan vinden", zegt een insider. ,,Die is niets anders dan GroenLinksers in dat opzicht.''

De PvdA dan. Zeker in VVD-kringen wordt steeds vaker op een rol voor de sociaaldemocraten gewezen. Als gedoogpartij wellicht, als al het andere mislukt? PvdA-leider Lodewijk Asscher gooide de deur niet hard dicht. En VVD-onderhandelaar Halbe Zijlstra flirtte zelfs een beetje. ,,Ondanks de grote ideologische verschillen is het voor ons nog altijd een optie", liet hij optekenen. Toch: zelfs als Asscher zou willen, krijgt hij het aan de stok met zijn achterban. Op een ledenraad vlak na de verkiezingen was de achterban glashelder. De PvdA moet niet weer als juniorpartij in een kabinet stappen.

Een ander alternatief, een echt minderheidskabinet dat regeert met wisselende partners, komt pas op het allerlaatste in beeld. Als niks mogelijk blijkt, stellen betrokkenen. Premier Rutte mag er dan zijn handelsmerk van hebben gemaakt, echt stabiel wordt de minderheidsoptie niet geacht. Bovendien ontbreekt het mandaat om grote hervormingen door te voeren. ,,Als je vanaf het begin met de pet rond moet bij fracties om meerderheden te zoeken, krijgen we niets gedaan", vreest een betrokkene.

En dus maken de partijen serieus werk van de formatiepoging met GroenLinks, bij gebrek aan beter. Hoewel enthousiasme ontbreekt, proberen Rutte en CDA-leider Sybrand Buma dat vooral niet te laten merken. Als het dan mocht mislukken, dan moet Klaver maar weglopen. Rutte en Buma willen een breuk niet aangesmeerd krijgen. Het is Tina die ze voorlopig aan de onderhandelingstafel houdt.