Ondanks versoepeling adviseert minister Kuipers: ‘Blijf een mondkapje dragen’

Vanaf vrijdag 25 februari geldt de mondkapjesplicht alleen nog in het openbaar vervoer en op luchthavens. In winkels, op scholen en in openbare gebouwen hoeft een mondmasker dan niet meer. Toch is het verstandig om de mondmaskers wél te blijven dragen, zegt Kuipers in een Kamerdebat over de nieuwe coronamaatregelen. ,,We deden in het verleden vaak lacherig over Aziatische landen waar het gebruikelijk is een mondmasker te dragen. Maar het is verstandig als wij dat ook doen.’’

Minister Dilan Yesilgöz (Justitie) wijst erop dat de mondkapjesplicht wel blijft bestaan voor winkels in stationshallen. Anders worden de regels volgens haar te onduidelijk en niet te handhaven. Enkele oppositiepartijen vinden het onverstandig om de mondkapjesplicht te versoepelen, maar zij hebben geen meerderheid.

Hoewel het debat ging over de aangekondigde versoepelingen van de coronamaatregelen, wilde de Tweede Kamer vooral praten over de invloed die het ministerie van Volksgezondheid uitoefende op adviezen van het Outbreak Management Team (OMT). Die adviezen van medische experts horen onafhankelijk te zijn, maar inmiddels is duidelijk geworden dat ambtenaren van het ministerie teksten aanpasten.

Volgens minister Kuipers hebben ambtenaren alleen teksten verduidelijkt, maar zijn conclusies niet veranderd. Onder druk van de Tweede Kamer stuurt Kuipers nu de oorspronkelijke adviezen van het OMT naar de Kamer zodat te zien is wat er is veranderd in de teksten. Volgens Kuipers ging het ‘voor zover mij bekend’ alleen om ‘een hoogst noodzakelijke vertaalslag'. De adviezen van de OMT’ers waren volgens hem af en toe zo technisch, dat niet altijd duidelijk was wat ze in de praktijk betekenden.

De Kamer is echter boos. Tv-programma Nieuwsuur meldde vorige week dat ambtenaren teksten aandroegen die een-op-een in de OMT-adviezen terechtkwamen. Het ging over de noodzaak van het dragen van mondkapjes in verpleeghuizen. Ambtenaren vroegen een zin toe te voegen die het dragen van mondmaskers in de ouderenzorg ontmoedigde. Oppositiepartijen verwijten het ministerie van Volksgezondheid doelbewust ‘de boel te hebben misleid’ omdat er een tekort was aan beschermingsmiddelen. 

SP-Kamerlid Maarten Hijink wees erop dat toenmalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge op vragen over de noodzaak van mondmaskers in verpleeghuizen telkens verwees naar het OMT-advies waarin stond dat dat niet nodig was. ,,Als ik dan nu in de stukken lees dat vanuit het ministerie druk is gelegd om dat niet te doen... Ik ben hier gewoon piswoest over!’’ 

Volgens Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu is ‘Nederland keihard besodemieterd’. ,,Hele passages werden toegevoegd, inclusief spellingfouten.’’ SGP-Kamerlid Kees van der Staaij vindt dat ‘de minister met glasheldere uitleg moet komen’ en vraagt om een onderzoek naar de onafhankelijkheid van de adviezen. VVD-Kamerlid Judith Tielen wees haar collega's erop dat ‘heel hard roepen’ iets nog niet waar maakt.

In het OMT zelf werd geen aanstoot genomen aan de wijziging, zei OMT-lid Cees Hertogh gisteren tegen deze site. ,,De vraag is nu: was dit een substantiële wijziging van het OMT-standpunt of een verduidelijking? Ik moet wel zeggen: ik kan me niet herinneren dat er later discussie is geweest in het OMT over deze passage in het uiteindelijke advies.”

_{Tekst gaat verder onder foto.}

Minister Yesilgöz maakte duidelijk dat carnaval dit jaar vooral ‘een horecacarnaval’ zal zijn. ,,In de meeste gemeenten worden geen evenementen georganiseerd en zijn optochten afgezegd.” Carnaval zal dus vooral in cafés worden gevierd  ,,En dan gelden dezelfde regels als in de rest van het land”, zegt ze. In kroegen met meer dan 500 bezoekers geldt dan het zogeheten 1G-beleid. Dat betekent dat álle bezoekers, gevaccineerd of niet, zich moeten laten testen op corona om binnen te mogen. Yesilgöz: ,,In kroegen waar minder dan 500 bezoekers zijn, kun je gewoon carnaval vieren en daarna doorlopen naar een andere kroeg.’’

Kamerleden vragen zich af of dit in de praktijk wel te handhaven is. Carnaval begint op 26 februari, de dag dat vrijwel alle coronaregels vervallen. Alleen in binnenruimtes waar meer dan 500 bezoekers zijn gelden dan nog strenge regels. Op alle andere plekken komt het coronatoegangsbewijs te vervallen.

Luister ook onze podcast Politiek Dichtbij:

Verder klonk in het debat felle kritiek naar aanleiding van de ‘vernietigende conclusies’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De OVV oordeelde vandaag in zijn eerste rapport over de aanpak van de coronacrisis dat Nederland niet klaar was voor de coronacrisis. De voorbereiding was ondermaats, het ministerie van Volksgezondheid had geen draaiboeken geoefend. En toen corona eenmaal door het land raasde, staarden adviseurs en beslissers zich aanvankelijk blind op de ziekenhuizen en medische aspecten. Daardoor werd de verpleeghuiszorg aan ‘zijn lot overgelaten’ en werd sociale nevenschade te lang onderschat.

Ook Dijsselbloem waarschuwde vandaag voor de potentiële rolvermenging van het OMT, waar de experts soms in hun wetenschappelijke analyse al praktisch-logistieke afwegingen meenamen, zoals het gebrek aan mondkapjes of beperkte testcapaciteit. In de loop van maart zegt minister Kuipers op de bevindingen van het OVV terug te komen. 

Het wetsvoorstel dat het omstreden 2G-beleid (alleen toegang voor recent gevaccineerde of genezen mensen) mogelijk maakt, wordt ingetrokken, maar dat geldt niet voor het wetsvoorstel voor de inzet van de coronapas met 3G op de werkvloer. Het kabinet wil kijken ‘of het verstandig is’ de optie van zo’n coronapas, die men in het geval van 3G ook met een negatieve test kan krijgen, op de werkvloer ‘in de gereedschapskist te houden’. Naar de coronapas zou volgens het wetsvoorstel alleen bij werknemers kunnen worden gevraagd in die sectoren waarvan de bezoekers ook een toegangsbewijs moeten laten zien.

Het wetsvoorstel wordt vermoedelijk overbodig omdat de coronapas in zijn geheel per 25 februari verdwijnt. Maar in een brief aan de Kamer houdt Kuipers de optie open dat het coronatoegangsbewijs met 3G op een bepaald moment ‘epidemiologisch gezien weer ingezet zou moeten worden’.

Als het toegangsbewijs onverhoopt een terugkeer maakt, kan het volgens Kuipers goed zijn om de optie te hebben die pas op de werkvloer in te zetten. ,,Eerder gaf de Raad van State aan dat het niet logisch is om op plaatsen wel een coronatoegangsbewijs aan bezoekers te vragen, maar niet aan medewerkers die met de bezoekers in contact komen”, benadrukt de bewindsman. Hij zegt wel de tijd te willen nemen ‘voor nader onderzoek’ om de regeling ‘op iets langere termijn’ mogelijk te verbeteren.

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: