Minister erkent: klokkenluiders sloegen alarm over beïnvloeding zeven rapporten

Eerder onthulde deze krant dat er klachten waren van zes klokkenluiders die denken dat er beïnvloeding was bij vier onderzoeken. Het ging om rapporten over onder meer de brandweer, de toepassing van de nekklem na de dood van Mitch Henriquez en de IND. Uit een brief die minister Ferd Grapperhaus (Justitie) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, blijkt echter dat er alarm is geslagen over meer studies, waaronder een onderzoek naar de invoering van de Nationale Politie in 2014.

Daarnaast waren er zorgen over een onderzoek in 2016 naar tbs’er Udo D., naar een rapport over arrestantenzorg en een studie naar de aanpak van overvallen.

Hardere conclusies over het functioneren van instanties zouden zijn achtergehouden om ambtenaren uit de wind te houden, stelden klokkenluiders tegen deze site. Grapperhaus ontkende dat steeds stellig: ,,Ik heb geen enkele aanwijzing dat het hier gaat om leugens of bedrog.’’

Uit het feitenrelaas dat Grapperhaus heeft vrijgegeven doemt tegelijkertijd het beeld op dat de klachten over de censuur in rapporten werden weggezet als bezwaren tegen de ‘omgangsvormen’ van de leiding. Zo adviseerde de zogenoemde Centrale Coördinator Integriteit (CCI) aan de ambtelijke top van het ministerie om géén vervolgonderzoek te laten doen naar de meeste meldingen. Slechts één rapport over brandweerzorg kreeg een vervolgstudie. 

In plaats daarvan adviseerde de coördinator ‘om een cultuur- en gedragsonderzoek uit te laten voeren’. Dat moest zich richten op ‘hoe de leiding van de Inspectie en medewerkers zichzelf en elkaar waarnemen op leiderschap, communicatie, samenwerking, vakmanschap, omgangsvormen en veiligheid.’’ Zeker twee klokkenluiders waren daar over ‘teleurgesteld’.

Grapperhaus laat nu alsnog de zogeheten Auditdienst Rijk (ADR), dat toeziet op de inspectiedienst, een nader onderzoek doen naar de gewraakte rapporten. Er wordt dan met name gekeken of er in de ‘wederhoorfase’, als ambtenaren commentaar mogen geven op bevindingen, censuur heeft plaatsgevonden. Ook wordt een onderzoek over de IND bijkans overgedaan. Dit ging over de screening van asielzoekers. Die zou zo ondeugdelijk zijn geweest, dat asielzoekers met kinderporno en martelvideo’s op hun mobiele telefoon ongemoeid werden gelaten. De nieuwe onderzoeken moeten voor de zomer zijn afgerond, hoopt Grapperhaus.