Milieuclubs: Burgers draaien op voor kosten klimaatakkoord

Milieuorganisaties vrezen dat de burger moet opdraaien voor de torenhoge rekening van het klimaatakkoord. Vandaag worden de hoofdlijnen van dat akkoord gepresenteerd. ,,Grote bedrijven hoeven nauwelijks klimaatbelasting te betalen en eisen wel subsidie.”

Peter Winterman 10-07-18, 14:00 Laatste update: 14:26

Greenpeace, Milieudefensie, de Natuur en Milieufederaties en Natuur & Milieu vinden dat onduidelijk is wie de maatregelen in het klimaatakkoord moeten betalen. ,,De burgers dreigen op te draaien voor de kosten van het klimaatbeleid zolang grote vervuilers nauwelijks klimaatbelasting betalen en tegelijk wel subsidies eisen”, zegt een woordvoerder. ,,Dat is oneerlijk en moet echt beter.”

De milieuclubs vinden de voorstellen voor de hoofdlijnen van het klimaatakkoord nog niet voldoende om de klimaatdoelen van Parijs te halen. ,,Deze voorstellen gaan ons niet in Parijs brengen, we zijn nu pas in Antwerpen”, zeggen de organisaties – die ook meepraten over het akkoord – in een eerste reactie.

Duurzaam

Vooral de plannen die voorliggen voor de industrie, landbouw en vervoer gaan volgens de milieuorganisaties niet ver genoeg. ,,Wij plaatsen nog steeds grote vraagtekens bij nut en noodzaak van CO2-opslag onder de grond. De industrie heeft daar begrip voor, daarom gaan we nu de risico’s van CO2-opslag samen goed onder de loep nemen en afzetten tegen duurzame alternatieven.”

De milieuclubs zijn wél tevreden over de voorstellen om gebouwen duurzamer te maken. Zo is het de bedoeling om door belastingmaatregelen gasverbruik minder aantrekkelijk te maken ten gunste van elektriciteitsgebruik. ,,Ook positief zijn de afspraken over het isoleren van woningen, daar valt namelijk nog veel winst te halen.”

Mijlpaal

Peter Winterman @WintermanAD

"De klimaatverandering brengt hele grote risico's met zich mee voor de huidige en toekomstige generaties", zegt Nijpels. <a href="https://twitter.com/hashtag/klimaatakkoord?src=hash&ref_src=twsrc%5Etfw">#klimaatakkoord</a>

Voorzitter Ed Nijpels geeft een toelichting op de stand van zaken en overhandigt de voorstellen aan minister Eric Wiebes van Economische Zaken. Volgens Nijpels is een 'heel belangrijke mijlpaal' bereikt. Hij verwacht aan het eind van dit jaar een 'volwassen akkoord' te hebben.

,,De belangen zijn heel groot, de opvattingen lagen soms ver uiteen'', schrijft Nijpels in het voorwoord van het rapport. ,,Het is nog geen homogeen pakket met vergelijkbaar uitgewerkte voorstellen'', erkent hij. Maar het is volgens de voorzitter en oud-VVD-leider wel een basis waarop goed kan worden voortgebouwd.

Lees verder onder de tweets.

https://twitter.com/WintermanAD?ref_src=twsrc%5Etfw

Tafels

De klimaatplannen worden gesmeed aan vijf verschillende 'tafels'. Aan elke tafel wordt een specifieke sector besproken: elektriciteit, industrie, mobiliteit, 'gebouwde omgeving' en landbouw. De voorzitters van iedere tafel gaan bij de presentatie in op de voorlopige plannen voor hun sector.

Dat Nederland een nationaal klimaatakkoord nodig heeft, komt voort uit de ondertekening van het internationale klimaatakkoord van Parijs van december 2015. Daarin spraken 195 landen af hun uitstoot zodanig te verminderen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot ruim onder de twee graden Celsius.

HUIZEN
Gastax omhoog en gebouwgebonden lening

In alle huizen en gebouwen moet uiteindelijk de aardgaskraan dicht. Dat gaat iedereen raken. De belasting op gas gaat vanaf 2020 stapsgewijs omhoog, elektriciteit wordt juist goedkoper. Dat moet huiseigenaren stimuleren hun huizen beter te isoleren en een elektrische warmtepomp aan te schaffen. Die aankopen zijn - net als bijvoorbeeld zonnepanelen - flinke investeringen. Uiteindelijk betalen ze zichzelf terug door lagere energielasten, maar lang niet iedereen heeft het geld zomaar op zak. Daarom komen er gebouwgebonden leningen, die overgaan op de nieuwe eigenaar als een huis wordt verkocht. Woningcorporaties gaan vooroplopen met het gasloos maken van complete woonwijken. In de eerste honderd wijken die van het gas af gaan, staan vooral sociale huurwoningen. Goed nieuws voor huurders, want de afspraak is dat hun huur niet méér mag stijgen dan hun energierekening daalt.

Besparing CO2: 3,4 megaton.

Zonnepanelen op het dak van de gymzaal aan de Noorderhavenkade in Rotterdam. © switch energy

ELEKTRICITEIT
Waar komen de windmolens?

Omdat de kolencentrales sluiten en de gaskraan steeds verder dicht gaat, moet meer elektriciteit worden opgewekt. Op zee komen nog meer windmolens dan het kabinet al had gepland. Dat is echter niet genoeg: ook op land moet fors meer hernieuwbare energie worden opgewekt. De grote vraag is natuurlijk in wiens achtertuin de daarvoor benodigde windmolens en zonneparken komen. Daar wil het kabinet zijn vingers niet aan branden. Nederland wordt daarom opgedeeld in dertig 'energieregio's' die dat zelf uit mogen vechten.

Besparing CO2: 20,2 megaton

LANDBOUW
Veehouder ontspringt de dans

Tuinders leveren de grootste bijdrage, onder meer door kassen te verwarmen met aardwarmte (geothermie) in plaats van met aardgas. Veehouders passen het dieet van hun dieren aan, waardoor straks via koeienmest en -scheten minder methaan de lucht in gaat. Het aanplanten van meer bossen en gewassen die koolstof binden, zoals klaver, moet ook een handje helpen. De waterstand in veenweidegebieden wordt verhoogd. Die wordt nu kunstmatig laag gehouden zodat koeien droge klauwen houden, maar daardoor ontsnapt op jaarbasis evenveel CO2 uit de bodem als een grote kolencentrale uitstoot. Milieuorganisaties klagen dat boeren en tuinders minder hoeven bij te dragen aan de tonnenjacht dan de broeikasuitstoot van de agrarische sector zou rechtvaardigen. Zij zouden graag zien dat de veestapel kleiner wordt.

Besparing CO2: 3,5 megaton

INDUSTRIE
Draait de burger voor de kosten op?

In zijn jacht op CO2 kan Wiebes grote klappers maken als industriële bedrijven als Shell en de hoogovens minder broeikasgassen de lucht in jagen. Dat kan grofweg op drie manieren: door die CO2 af te vangen en op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee, door installaties te elektrificeren en door ze te stoken op duurzaam waterstofgas. Dat vereist naar schatting een miljard euro aan investeringen die de bedrijven niet zullen terugverdienen. Zij eisen dat de overheid bijspringt. Zij vinden de milieuorganisaties lijnrecht tegenover zich. Die eisen dat niet de belastingbetalende burger voor die kosten opdraait, maar dat de vervuiler betaalt.

Besparing CO2: 14,3 megaton

VERVOER
Elektrisch rijden, maar hoe?

Alles wat rijdt moet van fossiele op hernieuwbare brandstof overschakelen, vooral groene stroom. Beter openbaar vervoer, fietssnelwegen en bijvoorbeeld het stimuleren van thuiswerken moeten er bovendien toe leiden dat minder mensen de auto pakken. Maar hoe dat precies gaat gebeuren, en wie voor de kosten opdraait? Daarover zijn de onderhandelaars nog lang niet uit. Voor vrachtwagens komt er een kilometerheffing, voor personenauto's is dat niet aan de orde. Linksom of rechtsom zal de aanschaf van elektrische auto's aantrekkelijker worden gemaakt via belastingvoordelen. Het ligt echter gevoelig om de belasting op benzine- en dieselauto's te verhogen zolang elektrische auto's voor veel mensen nog te duur zijn om aan te schaffen. De transportsector wil vergroenen door meer vrachtwagens te laten rijden op biodiesel en groen gas. Maar dat vinden de milieuorganisaties een onzalig plan; zij hebben grote bezwaren tegen biobrandstoffen.

Besparing CO2: 7,3