Kiezer vond Rutte-2 zo slecht nog niet

,,Het klinkt logisch om het enorme verlies te verklaren door de impopulaire maatregelen die VVD en PvdA namen, maar dat blijkt te simpel,’’ zegt onderzoeker Tom van der Meer van de Universiteit van Amsterdam. In vergelijking met voorgaande jaren waren Nederlanders in 2017 juist opvallend positief over de invloed van het kabinet op de economie, de werkgelegenheid en de eigen financiële situatie.

De PvdA boekte in maart vorig jaar een recordverlies en duikelde van 38 naar 9 zetels. De VVD verloor 8 zetels. Uit het onderzoek blijkt echter dat Nederlander niet anders zijn gaan denken over belangrijke onderwerpen als inkomensverdeling, de integratie van asielzoekers of de uitbreiding van de Europese Unie. En hoewel mede door het verlies van de PvdA het aantal zetels voor ‘links’ in de Tweede Kamer bijna nooit zo laag is, vinden kiezers van zichzelf niet dat ze rechtser zijn geworden.

Volgens Van der Meer is de verklaring voor de verkiezingsuitslag van vorig jaar dan ook divers. Een van de oorzaken die hij noemt voor de electorale afstraffing van vorig jaar is dat de PvdA gewoon te onzichtbaar is geworden. ,,Regeringspartijen worden altijd afgestraft bij verkiezingen, zeker de partij die niet de premier levert. Daar was maar één uitzondering op in de geschiedenis. In 1998 wist de VVD onder leiding van Frits Bolkestein wél te winnen. Hij bleef zich als regeringspartij profileren. De PvdA onder Diederik Samsom omarmde juist het kabinetsbeleid van Rutte-2. Als er dan heel veel andere partijen meedoen aan de verkiezingen die wel een duidelijk profiel hebben, is het niet raar dat die PvdA-stemmers hun heil elders zoeken. Zeker omdat de PvdA al lang geen grote vaste achterban meer heeft.’’

Verder blijkt dat vorig jaar maarliefst 76 procent van de jongeren heeft gestemd. Dat percentage was niet zo hoog sinds 1981. Jonge kiezers stemden vaak op D66, GroenLinks, Denk en Forum voor Democratie. Dat geldt echter niet voor laagopgeleide jongeren. Zij blijven veelal thuis. Laagopgeleide stemgerechtigden blijven sowieso vaker thuis op verkiezingsdag, maar onder jongeren is dat gevoel het sterkst. Zij voelen zich vaak slecht vertegenwoordigd.

Uit het onderzoek blijkt verder dat veel van die mensen die zich slecht vertegenwoordigd voelen, behoefte hebben aan een links-nationalistische partij. Een partij met linkse economische opvattingen, gecombineerd met cultureel conservatieve standpunten. Volgens sommige schattingen zou tot een derde van de kiezers interesse hebben in zo’n partij.