Kamer verrast door schrappen reclameblok in talkshowoorlog: ‘Dit vergeten we niet’

,,We stemden dit op dagelijkse basis af met de NPO, wat gebruikelijk is bij het introduceren van een nieuw programma. Door tijdelijk een reclameblok weg te laten konden kijkers meteen doorkijken”, zegt een woordvoerster van de STER. ,,Op1 heeft een goede start gekregen. Het is tijd om de reclameblokken weer in te zetten.”

Het reclameblok op NPO1 dat in de talkshowoorlog was gesneuveld, wekte grote verbazing in de Tweede Kamer. Die beslissing van de Nederlandse Publieke Omroep valt niet te rijmen met het gelijktijdige NPO-protest tegen het kabinetsplan om reclames van publieke zenders te schrappen, stellen de regeringspartijen.

,,Daar is heel veel weerstand tegen, echt heel veel. En nu schrapt de NPO zélf een reclameblok”, zegt VVD-Kamerlid Zohair El Yassini. Hij stelt dat het de NPO vrij staat om een Ster-blok op te heffen, maar wijst erop dat dit ook minder geld oplevert. ,,Die consequentie is dan ook voor hen. Als ze straks geld tekort komen, moeten ze niet hun handje ophouden. Dit vergeten we niet.”

De NPO schrapte het reclameblok voor de nieuwe dagelijkse talkshow Op1, in de hoop dat meer kijkers zouden blijven kijken naar NPO1 en niet zouden overschakelen naar de talkshow van Eva Jinek op RTL4.

CDA-Kamerlid Harry van der Molen vindt dat de NPO ‘een dubbele boodschap’ afgeeft. ,,Eerst zeg je dat je het niet met minder reclame kunt doen en nu gooi je misschien wel een miljoen van je eigen geld weg voor talkshowoorlog. Ik begrijp dat oorlogen duur zijn – en de NPO lijkt de slag ook te winnen – maar het is wel opvallend als je je zo verzet tegen het reclameluw maken van de NPO.” Door ‘vrijwillig’ een reclameblok te schrappen ‘wordt dat argument wel verzwakt’, vindt Van der Molen.

D66 en ChristenUnie wijzen op de nieuwjaarsspeech waarin NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman donderdag het kabinet nog opriep de reclameplannen ‘opnieuw te bekijken’. ,,Die opstelling is op zijn minst niet consequent’’, vindt ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Zij kon zich, in de strijd om de kijker, de actie nog wel voorstellen. ,,Maar voor de kijker kwam dit ook onverwacht, zij moet ervan uit kunnen gaan wanneer de uitzending begint.”

D66-Kamerlid Joost Sneller vindt het verdwenen reclameblok ‘frappant’. ,,Vorig jaar bleek nog uit een onderzoek dat de kijker de reclame op de NPO eigenlijk wel prima vindt. Toen stapte de NPO ineens af van het plan om de publieke zenders reclamevrij te maken En tóch gaat de NPO het zelf schrappen.”

De SP juicht alle stappen op weg naar een reclamevrije publieke omroep toe, zegt Kamerlid Peter Kwint. ,,Maar gezien de protesten bij de NPO verbaas ik me wel over deze stap.”

De actie van de NPO onderstreept voor Van der Graaf vooral dat de publieke omroep minder afhankelijk moet worden van commercie en dat de NPO op termijn helemaal reclamevrij moet worden. ,,Kijkcijfers moeten niet het hoogste doel en leidend zijn. Maar met kwalitatief goede programma’s en onafhankelijke journalistiek moet de NPO onderscheidend zijn.”

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld zegt dat de commercials uit het geschrapte blok mogelijk in andere reclameblokken worden vertoond. ,,Ik vertrouw er vooralsnog op dat de NPO goede redenen heeft voor het verschuiven van reclameblokken.”

Volgens de NPO ging het geschrapte reclameblok niet ten koste van de inkomsten omdat de reclames op een ander moment werden uitgezonden. ,,Het gebeurt vaker bij de introductie van nieuwe programma's", zegt een woordvoerder. Op die manier moest de nieuwe talkshow ‘een zo goed mogelijke start maken'. 

De talkshowstrijd tussen Op1 en Jinek valt na twee weken in het voordeel uit van de NPO. Op zeven van de tien avonden trok Op1 meer kijkers dan Jinek op RTL 4. De afleveringen op maandag, met het presentatieduo Willemijn Veenhoven en Erik Dijkstra, blijken het populairst. Beide BNNVARA-uitzendingen op maandag wisten meer dan een miljoen kijkers aan zich te binden.

RTL zendt voorafgaande aan Jinek wél reclameboodschappen uit, meteen nadat presentatrice Eva Jinek haar gasten heeft aangekondigd. Maar tussendoor wordt de talkshow niet onderbroken door reclameblokken. RTL liet eerder weten dat Jinek ‘zeker tot het einde van de eerste reeks’ zonder commercials wordt uitgezonden. RTL gaat zich beraden op deze aanpak als Beau van Erven Dorens het stokje van Eva Jinek overneemt.

Eerder spraken we met oud-SBS-directeur Tina Nijkamp over de strijd tussen Jinek en Op1. Bekijk hieronder het fragment uit de Ochtend Show to go.