Kamer reageert gemengd op EU-deal: van ‘broodnodig’ tot ‘gezwicht in Brussel’

,,Rutte heeft de coalitie met de frugals overeind weten te houden en zich niet laten intimideren door alle kritiek die uit andere Europese landen kwam”, stelt VVD-Kamerlid Anne Mulder. Hij had liever geen giften gezien in het noodpakket, maar nu die vergezeld gaan van een hervormingseis en er aan de noodrem kan worden getrokken, heeft hij daar vrede mee. ,,En mooi dat we die korting op de EU-afdracht krijgen.”

Rutte was zelf ook lange tijd mordicus tegen giften, wat hem in met name de zuidelijke Europese lidstaten op veel kritiek kwam te staan. Die houding, stelt D66-fractievoorzitter Rob Jetten, zorgde voor een ‘voor Nederland onnodig schadelijke aanloop’. Jetten is blij dat Rutte ‘zijn eigen taboes heeft durven doorbreken’. ,,Dit is een broodnodig steunpakket.”

ChristenUnie-Kamerlid Eppo Bruins is blij dat het ‘eindelijk mogelijk wordt’ zuidelijke landen aan te spreken op begrotingsafspraken en noodzakelijke economische hervormingen. ,,Zo kunnen zij in de toekomst financieel de eigen broek ophouden.”

Volgens PVV-leider Geert Wilders is Rutte echter ‘door zijn knieën gegaan’. ,,Dit is het slechtste resultaat denkbaar. Er wordt gestrooid met geld”, zei hij vanochtend bij NPO Radio 1. ,,Wat hebben we aan hervormingen in Italië als we zelf in een crisis zitten? Ik wil dat het geld in Nederland wordt besteed.” Vorige week diende Wilders nog een motie van wantrouwen in tegen Rutte omdat die weigerde het herstelpakket op voorhand te vetoën.

Ook SP-Kamerlid Mahir Alkaya zegt dat Rutte ‘is gezwicht in Brussel’. ,,Kennelijk heeft hij het krachtenveld zo ingeschat dat dit het meeste was wat hij eruit kon slepen.” Volgens Alkaya worden in het herstelfonds allerlei zaken genoemd die niets met corona te maken hebben. ,,Investeren in digitalisering bijvoorbeeld, daar moet je wel heel veel fantasie voor gebruiken om dat aan de coronacrisis te koppelen. Dat zijn zaken die de Europese Commissie al vóór de pandemie wilde en nu via deze slinkse weg worden binnengehaald.”

Alkaya is niet per se tegen een noodpakket. ,,Als er echt acute nood is, dan moet je meteen te hulp schieten zonder daar voorwaarden aan te stellen. Dat is echte solidariteit. Nu dringt Rutte zijn liberale eisen – een hogere pensioenleeftijd – op aan andere landen.”

De twee andere linkse partijen zijn blij dat er een akkoord ligt, maar zijn ontevreden over de afspraken die zijn gemaakt over verduurzaming. ,,Er wordt gekort op de aanpak van grote grensoverschrijdende problemen, zoals klimaatverandering en migratie, en op de investeringen in ontwikkelingssamenwerking en innovatie”, zegt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen. ,,Dat is niet in het Nederlands belang.” Ook GroenLinks stelt dat de deal ‘onvoldoende is voor een modern en groen’ Europa.

,,Maar het is wel goed dat er een herstelfonds is", vindt GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. Hij is ook blij dat daar giften deel van uitmaken en dat het niet alleen leningen zijn. ,,Want dan zadel je de zuidelijke landen alleen maar op met een nieuwe schuldenberg.” Dat Rutte daar aanvankelijk niets van moest hebben, noemt Van Ojik ‘een nederlagenstrategie'. ,,Het is een heel Nederlands resultaat: omdat we korting hebben gekregen, hebben we iets gekocht wat het kabinet eigenlijk niet wilde.”

D66’er Jetten noemt het wel ‘slap’ dat de EU er niet in is geslaagd de rechtsstaat als voorwaarde te stellen om geld uit Europese fondsen te krijgen. Over landen als Hongarije en Polen zijn al langer grote zorgen rond de rechtsstaat. Ook de PvdA is ‘zeer bezorgd’. ,,Landen die de rechtsstaat niet respecteren, lijken er weer mee weg te komen”, stelt Ploumen. Bruins vindt dat Europa ‘als waardengemeenschap een kans heeft laten liggen’: ,,Dat het beter had gekund en gemoeten.”