Kabinet komt met stappenplan: in de zomer ‘terug naar normaal’

Het nieuwe plan gaat met een reeks ‘mitsen en maren’ gepaard, want het hangt sterk af van het aantal ziekenhuisopnames én het aantal gevaccineerden.  ,,We gaan het écht week voor week bekijken”, zei demissionair premier Mark Rutte dinsdagavond tijdens de corona-persconferentie. Volgende week besluit het kabinet dus over de eerste grote stap. 

Juist vandaag werd bijvoorbeeld duidelijk dat het Jansen-vaccin waarschijnlijk vertraging oploopt, dus dat is alvast de eerste streep door de rekening. Ook kwam het kabinet al eerder met een ‘routekaart’ en een ‘regionale aanpak’ die een weg uit de lockdown moesten schetsen: van beide kwam niets terecht.

_{De tekst loopt door onder de afbeelding}

Maar toch: als dit stappenplan werkelijkheid wordt, kan vanaf half mei weer veel meer dan nu. Dan kan er weer buiten én in zalen gesport worden, gaan de zogenoemde ‘doorstroomlocaties’ als pretparken en dierentuinen weer open en komt er weer ruimte voor musea. Ook is er dan weer publiek bij profsportwedstrijden mogelijk.
Vanaf 26 mei is het dan weer mogelijk uit eten te gaan en thuis mogen vanaf dat moment vier gasten worden ontvangen. 
Rutte: ,,We zouden willen dat het sneller kan, maar dat gaat niet. 21 april komt gewoon te vroeg. Het beeld is somberder geworden, helaas, dan we eerder dachten. Het moet verantwoord zijn om risico's te kunnen nemen. Met 800 mensen op de ic’s, is het onverantwoord.” 

Hij riep tijdens een persconferentie op nog even vol te houden. ,,Het einde is in zicht. Kijk hoe ver we gekomen zijn. We moeten samen naar de eindstreep.”

Lees door onder de tweet.

Minister Hugo de Jonge (Zorg, CDA) hoopt dat de stappen leiden naar ‘een normale zomer’. ,,We zullen dit stap voor stap moeten blijven bekijken. Maar ik zeg daar wel bij: voor alles geldt dat we pas kunnen versoepelen áls de ziekenhuiscijfers het toelaten.”  

Hij noemde het plan ‘geen belofte'. ,,Daarvoor zijn er te veel onzekerheden.” Nieuwe virusmutaties, grillige leveringen van vaccins en eventuele bijwerkingen kunnen roet in het eten gooien. 

Rutte en De Jonge benadrukken dat het grote openingsplan ‘niet in beton gegoten’ is, dat onderdelen en data kunnen wijzigen en alles onder voorbehoud van de ontwikkelingen in ziekenhuizen is. Ook de potentiële fikse domper van het Janssen-vaccin is nog niet meegenomen bij het opstellen van dit schema. Minister De Jonge wil nog niet speculeren over de gevolgen. ,,Maar onze vaccinatiestrategie moet wendbaar zijn en dat is ‘ie ook.” Het Europese medicijnagentschap EMA bekijkt momenteel de meldingen in de VS, woensdag komt er meer duidelijkheid. 

Met het nieuwe stappenplan-uit-de-crisis laat het kabinet de oude, strakke ‘signaalwaardes’ over het aantal infecties en ziekenhuisopnames los. Voor de gefaseerde heropening kijken ministers voortaan alleen nog naar de totale ziekenhuisbezetting. De rekenmeesters van het RIVM verwachten dat we de piek van de derde golf naderen en dat de beddenbezetting (op de piek straks 3000, nu ruim 2550) daalt vanaf eind april, begin mei.

De laatste stap - stap 6 - betekent een terugkeer naar ‘normaal’: dan kunnen alle restricties losgelaten worden, ook de basismaatregelen als afstand houden en handen ‘stuk’ wassen. Maar wanneer deze laatste horde naar een vrij land genomen wordt, is ‘enorm moeilijk te bepalen’, stelt het ministerie.

Vooralsnog zijn we ver van dat punt verwijderd: het kabinet houdt de voet op de rem tot 28 april. Wel kunnen de buitenschoolse opvangverblijven vanaf maandag weer helemaal open.

Volgens demissionair premier Rutte zijn het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames nog te hoog.  ,,Iedereen ziet: de situatie in de zorg is nijpend. De mensen in de zorg lopen op hun tandvlees. De situatie in de samenleving is echter niet minder nijpend. Voor ondernemers, voor studenten. We hebben allemaal onze eigen coronawerkelijkheid. De emoties lopen op. De beperkingen gaan steeds meer knellen. Dat is begrijpelijk, tegelijkertijd moeten we niet uit het oog verliezen dat het einde echt in zicht is.”

Het kabinet houdt vast aan de bestaande vaccinatiestrategie, waarbij ouderen en kwetsbaren eerst worden ingeënt. De potentiële Janssen-tegenvaller kan nog slecht nieuws opleveren. Nederland reserveert de eerder verstrekte 79.000 doses van het Janssen-vaccin voor ziekenhuispersoneel en bewoners van bewoners van GGZ-klinieken. ,,Als Janssen weg zou vallen, heeft dat impact”, zei RIVM-vaccinatiechef Jaap van Delden vanavond voor aanvang van de persconferentie. ,,Ik denk dat het prematuur is om vooruit te lopen op het helemaal wegvallen van Janssen.”

Door de Astra-prikstop voor 60-minners grijpen volgens het RIVM bijna 20.000 mensen met een medisch hoog risico (ALS) en Down of morbide obesitas de AstraZeneca-inenting nu mis. Zij worden nu uitgenodigd door de huisarts om bij de GGD een afspraak voor een prik te maken. Zij krijgen dan het Pfizer-vaccin.

Uiteindelijk zal deze groep zijn tweede prik sneller krijgen dan volgens het Astra-schema, omdat de tweede prik bij Pfizer veel sneller (na vijf weken) volgt dan bij AstraZeneca (12 weken).

Sommige huisartsen prikken nu ‘uit protest’ toch door met AstraZeneca bij 60-minners, ondanks de adviezen van de Gezondheidsraad om dat niet te doen. De Inspectie zal meekijken, maar verboden lijkt het niet. Het RIVM spreekt van ‘een grijs gebied’.

Het aantal gezette prikken nadert ondertussen ‘de vier miljoen’, stelt Jaap van Delden, vaccinatiechef van het RIVM. Dat is inmiddels ook bijgewerkt op het zogeheten coronadashboard.

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: