Juncker: Meer geld en één Europese baas

Juncker zelf maakt de nieuwe organisatie en begroting niet meer mee, want hij stapt in de loop van volgend jaar op. Vanaf het begin was het zijn bedoeling slechts één commissie te leiden. Maar zolang hij in het zadel zit, blijft hij Europa de sporen geven.

De fusie, op termijn, van zijn functie met die van Donald Tusk, de huidige raadsvoorzitter of Europees ‘president’, is in zijn ogen een grote sprong vooruit. Je krijgt dan een organisatie die veel beter weerspiegelt wat de Europese Unie in de praktijk al lang is: een Unie van staten én een Unie van burgers, aldus Juncker. In zijn opzet vertegenwoordigt de Raad dan de lidstaten en het parlement de burgers.

Commissie en Raad blijven wel beide bestaan, maar dus met één vaste voorzitter. De Britse buitenlandminister en voormalig brexitleider Boris Johnson verweet Juncker prompt ‘een superstaat’ uit te bouwen. Juncker: ,,Sommigen in het Verenigd Koninkrijk vinden mij een domme federalist, maar het is onzin te denken dat wij een superstaat opbouwen tegen de bestaande lidstaten. Ik ben tegen een superstaat, wij zijn geen Verenigde Staten van Amerika.''

Juncker houdt intussen wel onverkort vast, dwars tegen een flinke groep lidstaten in, aan de Europese lijsttrekker. Europa werkte bij de verkiezingen van 2014 voor het eerst met Europese lijsttrekkers. Juncker voerde toen de EVP-lijst aan en werd als aanvoerder van de grootste lijst Commissievoorzitter. Hij was daarmee de eerste die niet achter gesloten deuren door de regeringsleiders werd aangewezen, maar door het parlement op basis van de verkiezingsuitslag. Een zeer ruime meerderheid van het parlement wil dit systeem ook bij de verkiezingen volgend jaar. 

Vorige week besloot het Europees parlement zelfs dat het volgend jaar enkel steun zal geven aan een Commissievoorzitter die eerder lijsttrekker was en dus in heel Europa campagne voerde. Nederlanders kunnen dan met een stem op hun partij in Nederland mee beïnvloeden welke politieke kleur de nieuwe Commissievoorzitter heeft. De Europese staats- en regeringsleiders houden eind volgende week een informele top over de toekomstige organisatie van Europa.

Ook financieel wil Juncker ‘zijn’ Brussel verzorgd achterlaten. Na 2020 komt er door de brexit elk jaar 12 tot 15 miljard minder binnen, terwijl nieuw beleid (migratie, Europese defensie, het digitale Europa) handenvol extra kost. Europa is best meer waard dan een kopje koffie per dag, want dat – zo rekende Juncker al eerder voor – is wat de Europese samenwerking, inclusief zijn geldvretende landbouwsubsidies en steun aan minder ontwikkelde economieën, de burger momenteel kost. Om Europa financieel iets meer armslag te geven denkt Juncker niet zozeer aan een grotere afdracht van de lidstaten, maar aan uitbreiding van de eigen middelen (nu vooral BTW- en douane-inkomsten). 

Juncker wil snel een akkoord over de nieuwe meerjarenbegroting. ,,Vorige keer is tot eind 2013 gewacht, en werd 2014 een verloren jaar omdat er te weinig tijd was om de meerjarenplanning in concreet beleid te vertalen.'' 

De Commissie komt dan ook begin mei al met concrete voorstellen. Volgens de Duitse Eurocommissaris van begroting Günther Oettinger moet er hoe dan ook geld bij. ,,We zitten met nieuwe taken, zoals Europese grensbewaking en terreurbestrijding, die zeven jaar geleden niet eens bestonden. Met onze huidige begroting van 1 procent van de Europese economie (het kopje koffie – red.) moeten we een deel van onze landbouwsubsidies of steun aan minder ontwikkelde lidstaten opofferen, of nieuw beleid laten liggen. Alles samen gaat niet, tenzij lidstaten meer afdragen of ons meer eigen middelen geven.''