Minister Ferd Grapperhaus bezocht eerder het Bindelmeercollege in Diemen om met jongeren te spreken over zogenoemde drillrapvideo’s, filmpjes waarin jongens messen tonen. © Pim Ras

Grapperhaus: Verkoop van mes aan jeugd moet verboden worden

Het moet winkels verboden worden om messen te verkopen aan jongeren. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie) wil dit per wet regelen. Het is deel van een actieplan na tal van steekincidenten onder jongeren.

Tobias den Hartog 11-11-20, 17:26 Laatste update: 11-11-20, 20:22

Ook moeten er op scholen vaker kluisjescontroles worden uitgevoerd, moet er in wijken vaker preventief gefouilleerd worden en komt er volgend jaar een inleveractie. Daarnaast moet er sneller worden ingegrepen bij zogenoemde drillrapvideo’s waarin jongeren met messen staan te zwaaien en rivalen uitdagen.

De plannen volgen op steekincidenten in onder meer Spijkenisse, Amsterdam, Zaandam en Rotterdam. In enkele gevallen viel er zelfs een dode. Uit politiecijfers is op te maken dat het aantal steekincidenten onder jongeren (van 12 tot en met 17 jaar) sinds 2017 ruim is verdubbeld van 100 naar 220 incidenten.

Verbod

Wapengebruik onder jongeren is niet normaal
Ferd Grapperhaus, Minister van Justitie en Veiligheid

Na een aantal incidenten volgde ook veel politieke onduidelijkheid, omdat burgemeesters pleitten voor een expliciet verbod op het dragen van messen door jongeren op straat. Minister Grapperhaus hield die boot af: de huidige wetten zouden al voldoende zijn. Gemeenten en kabinet waren tot op het bot verdeeld. In een brief aan de Tweede Kamer spreekt Grapperhaus er nu van dat de regels worden ‘verduidelijkt’ en de oude ‘onduidelijkheden’ moeten worden beëindigd. Om alle plooien glad te strijken ligt er nu een actieplan.

Grapperhaus: ,,Wapenbezit en wapengebruik onder jongeren zijn niet normaal.” Hij spreekt van ‘weerbarstige problematiek’ die ‘alleen maar slachtoffers kent’. ,,Het moet worden teruggedrongen.”

Een wet om de verkoop van legale messen aan jongeren te verbieden, vergt volgens de minister nog wel wat ‘denkwerk’. Bijvoorbeeld als jongeren een mes nodig hebben voor een hobby (denk aan vissen) of voor werk en school (een koksmes). Toch zijn er al winkels die de verkoop aan jongeren aan banden hebben gelegd. Bij Blokker, Ikea, Hema en Action is de verkoop aan jongeren onder de 18 jaar al door de winkels zelf verboden. Uit een peiling bleek eerder al dat zo’n 70 procent van alle burgemeesters in Nederland ook zo’n verkoopverbod wil.

Nu is het al per definitie verboden om diverse messen, zoals stiletto’s, werpmessen en vlindermessen bij je te hebben op straat, als deze langer zijn dan 28 centimeter. Ook iemand die voorwerpen bij zich heeft waarbij ‘redelijkerwijs kan worden aangenomen’ dat hij die op dat moment gaat gebruiken om iemand te verwonden, kan worden aangehouden.

Dat scholen vaker kluisjescontroles gaan uitvoeren, lijkt geen overtrokken plan. Bij een controle in Zaandam vond de politie drie hamers, zes messen, pepperspray, een taser, vals geld en illegaal vuurwerk.

Overigens is de verdeeldheid tussen gemeenten en kabinet niet helemaal verleden tijd. Zaandam kondigde in oktober aan dat het jongeren gaat beboeten met 2500 euro, als zij met een ‘gevaarlijk voorwerp’ over straat gaan. Het kabinet geeft daar in het plan geen vervolg aan. In het actieplan staat dat ‘geldboetes in beginsel’ niet aan jongeren worden opgelegd, ‘omdat deze veelal door ouders worden betaald die daardoor financieel getroffen worden’. ,,Dit heeft niet direct een pedagogisch effect.”

Scouting

Scouting Nederland begrijpt de maatregelen die het kabinet neemt tegen het dragen en het gebruik van messen door jongeren. Maar de organisatie wil graag in gesprek over hoe de scoutingactiviteiten kunnen blijven plaatsvinden.

Het gebruik van een zakmes is een belangrijk onderdeel van de scouting, legt Wendy van Rossum van Scouting Nederland uit. ,,Wat wij doen is jongeren juist op een verantwoorde manier leren omgaan met een zakmes.”

Woensdag kondigde het kabinet nieuwe maatregelen aan, waaronder een verkoopverbod van messen aan minderjarigen en strengere regels rond het dragen van een mes. Welke gevolgen dat heeft voor de scouting is nog onduidelijk.

,,We gaan in overleg met het kabinet om te kijken hoe we het zo kunnen inrichten dat we nog wel activiteiten kunnen aanbieden”, zegt Van Rossum. Als bijvoorbeeld het dragen van messen op straat helemaal wordt verboden, ziet ze een mogelijkheid om de zakmessen eventueel achter slot en grendel te bewaren op het scoutingterrein.

Marina van der Wal, opvoedkundige en puberexpert, vertelt hoe we met de messencultuur om moeten gaan: