Forse strafeis OM: De Mos moet 22 maanden cel en ‘beroepsverbod’ voor 4 jaar krijgen

In een uiterst kritisch betoog onderbouwde officier van justitie Jolanda de Boer woensdag in de rechtbank van Rotterdam de forse eis van bijna twee jaar cel, een beroepsverbod en een boete van 8.500 euro. ,,De Mos is zich van geen kwaad bewust, wil politiek ook niet op een andere manier bedrijven. Wie denkt dat je betalende achterban mag voortrekken, diskwalificeert zichzelf als politicus. De ombudspolitiek van De Mos klinkt sympathiek, maar blijkt pijnlijk ondemocratisch, het is pure vriendjespolitiek.”

Daarom pleit het OM naast de celstraf dus ook voor een verbod op het uitoefenen van een politieke bestuursfunctie, zowel voor de politici De Mos als partijgenoot en medeverdachte Guernaoui. Het OM eist tegen Guernaoui overigens een lagere celstraf, van zestien maanden (waarvan zes voorwaardelijk). De eis is voor alle verdachten met 10 procent verlaagd vanwege de lange duur van de doorzoekingen tot het proces.

Beluister ook onze podcastserie O, o, De Mos, over de Haagse corruptieaffaire en de opkomst van Richard de Mos. Volgende week verschijnt aflevering zes.

,,De Mos omzeilde de regels die ervoor zorgen dat alle burgers gelijk behandeld kunnen worden", meldde de aanklager. ,,Als politici het vertrouwen zo beschamen, schaadt dat de democratie. Hopelijk is deze zaak ook een waarschuwing voor ambtenaren en politici: doe niet mee aan zulke praktijken. Het is niet alleen moreel verwerpelijk, maar het is ook ontwrichtend en het heeft nare gevolgen als je wordt gepakt.”

In een eerste reactie noemt De Mos de geëiste straf ‘uiterst pijnlijk en verdrietig’. Hij is vooral ‘heel boos’ dat zijn naam ‘te grabbel wordt gegooid'. ,,Dit zijn knotsgekke beschuldigingen. Dat doet heel veel pijn. Iedereen weet dat ik voor iedereen loop, ik stond altijd aan om de stad beter te maken. Ik ben van de ombudspolitiek, daar geloof ik heilig in, aan het werk.” Over de belastende tap- en appcitaten uit het dossier zegt De Mos: ,,Het ziet er lelijk uit als je de context weglaat. Als je teksten hoort, klinken dingen heel spannend, het OM is daar goed in, het heeft er een Sherlock Holmes-boek van gemaakt. Het gaat om de waarheid, we gaan dit weerleggen.”

In een urenlang betoog zette het Openbaar Ministerie dinsdag en woensdag uiteen hoe de criminele organisatie rond de politieke partij opereerde. De Mos, twee partijgenoten en vijf ondernemers in de stad vormden een syndicaat waarvan de spelers elkaar voortdurend de bal toespeelden van 2017 tot en met 2019, toen De Mos nog wethouder was.

Lees verder na de foto

Wat De Mos als ombudspolitiek voor het volk omschrijft, schildert het OM af als strafbare vriendjespolitiek voor een handvol partijdonateurs, ‘criminele praktijken’, aldus de persofficier. ,,De term ombudspolitiek past niet bij de werkwijze van De Mos”, meldde officier van justitie De Boer. ,,De Mos toonde zich afhankelijk van specifieke ondernemers, zette collega-wethouders buitenspel, ambtenaren onder druk. De Mos bepaalde wie wat van de koek kreeg en voor zijn vrienden bewaarde hij het grootste stuk.”

De strafeis tegen de verdachte ondernemers is lager: tegen Atilla Akyol eist het OM één jaar cel, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Zijn broertje Ernst Akyol hoorde een eis van 11 maanden, waarvan 6 voorwaardelijk. De vastgoedondernemers Edwin Jansen (12 manden cel, 6 voorwaardelijk) en Dennis Buis (11 maanden cel, 6 voorwaardelijk) kregen een vergelijkbare eis voor de kiezen. De eisen tegen de politici zijn hoger vanwege hun publieke functie en de voorbeeldfunctie.

Volgens justitie kregen de horeca- en vastgoedondernemers geheime informatie, voorrang en voordeel, bijvoorbeeld in de vorm van nachtvergunningen en een politieke lobby van De Mos op het stadhuis. De ondernemers doneerden samen voor ruim een ton aan de partij.

Lees verder na de foto

,,We constateren een ongeoorloofde verstrengeling tussen de politici en een select gezelschap ondernemers”, vertelde officier van justitie De Boer, die sprak van een ‘ontluisterend beeld’ over de invloed van de donateurs. ,,De sponsoren wilden de partij groot maken. De ondernemers werden bevoordeeld.” Hoofdverdachte De Mos staarde tijdens de inbreng van het OM vrijwel voortdurend op zijn telefoon, via Twitter reageerde hij op aantijgingen van het OM.

Hoewel De Mos steeds claimt transparant te opereren en alles ‘voor de stad’ te doen, gebeurde volgens het OM lang niet alles in openheid, getuigen berichten en telefoontaps met teksten als ‘niet zeggen dat ik je getipt heb’ en ‘deze sms voor je houden’ en mensen ‘die erbuiten moeten blijven’ omdat het anders ‘een vriendendienst lijkt’.

De Mos informeerde zijn selecte clubje sponsoren vaak vroegtijdig en schroomde niet om politieke druk op anderen uit te oefenen om zo de commerciële belangen van de donateurs te behartigen, redeneert het OM. Toenmalig collega-wethouder Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) verklaarde in een getuigenverhoor hoe zij ‘onder water werd gehouden’ door De Mos bij diens lobby rond een leeg pand in de stad waarbij zijn partijdonateurs een zakelijk belang hadden.

Lees verder na de video: waar gaat de Haagse corruptiezaak over?

Het OM leunt voor het bewijs vooral op afgetapte telefoongesprekken tussen de hoofdrolspelers, in beslag genomen mailverkeer en WhatsAppgesprekken. Het strafdossier van 15.000 pagina’s is volgens het OM ‘doorspekt’ met voorbeelden van strafbare vriendjespolitiek.

Een ambtelijk adviseur van De Mos meldt in een getuigenverhoor: ,,Jansen, Akyol en Buis (drie partijdonateurs en ook verdachten in de zaak, red.) zijn heilig voor De Mos.” Tegen de gekozen volksvertegenwoordigers zegt De Mos op enig moment zelf: ,,Dit gaat rechtstreeks in tegen onze grootste sponsoren, door dat geld zitten jullie in de gemeenteraad.”

De Mos en Guernaoui kwamen in 2018 namens de partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos in de coalitie die Den Haag bestuurde. In oktober van 2019 werden hun werkkamers in het stadhuis doorzocht in het onderzoek naar de kwestie. Zo zou De Mos de broers Akyol hebben getipt dat er een vergunning beschikbaar kwam waardoor zij hun zalencentrum ook ‘s nachts open konden houden.

Vanwege de verdenkingen werd Hart voor Den Haag/Groep de Mos uit de Haagse coalitie gezet in 2019. Bij de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar kreeg de lokale partij opnieuw de meeste stemmen in Den Haag, maar door de verdenkingen wilden veel andere partijen niet met De Mos in zee. Alle verdachten ontkennen schuld, volgende week zijn de pleidooien van de advocaten.

De belangen van partijsponsoren werden door De Mos behartigd, hun plannen werden opgenomen in het verkiezings- en later zelfs coalitieprogramma. En een ondernemer die niet doneerde, moest maar ‘achteraan sluiten’, citeert het OM een afgeluisterde uitspraak van De Mos. ,,Dat is voor ons een overduidelijke aanwijzing: wie sponsort, kan iets terugverwachten”, meldt de officier van justitie. En dat staat haaks op de claim van De Mos dat hij ‘voor iedereen’ hard loopt.

De cruciale vraag voor de rechtbank is: leidden de stortingen door ondernemers in de partijkas tot wederdiensten van de politici? Is er een causaal verband te bewijzen? Wel volgens het OM dus, maar de verdachten ontkennen dat stellig.

Klik op een van de icoontjes voor de serie O, o, De Mos in je favoriete podcast-app

In de telefoongesprekken, chats en e-mails pronken verdachte ondernemers onder meer dat ze de politieke partij ‘groot gemaakt hebben’, dat de Groep de Mos-wethouders ‘in onze handen zijn’, dat er veel betaald is aan de partij en dat ze ‘dichtbij het vuur zitten zonder zichtbaar te zijn’. Gevraagd naar een verklaring voor de belastende teksten stellen verdachten nu dat het ‘bluf’ was, ‘grootspraak’, en dat er ‘stomme mailtjes’ verstuurd zijn.

Het OM ging dinsdag ook in op het verweer dat De Mos en andere verdachten voeren. Dat De Mos en medewethouder Rachid Guernaoui altijd in samenspraak handelden met ambtenaren en collega-wethouders, vindt het OM niet overtuigend: ,,De norm is niet of je zelf beslist, het gaat erom dat je anderen beweegt iets te doen of te laten”, zegt een van de aanklagers. ,,Bij het dossier nachtvergunningen zien we dat scherp: de burgemeester beslist formeel, maar het plan komt rechtstreeks uit de koker van De Mos.”

Lees verder na de video

En dat Groep de Mos creatief moet zijn om donaties binnen te halen, betekent niet dat corruptie geoorloofd is, stelt het OM. ,,Een derde van alle raadszetels in Nederland wordt bezet door lokale partijen, maar we hebben geen aanleiding om aan te nemen dat al die partijen zich op grote schaal schuldig maken aan corruptie.”

Volgende week houden de advocaten hun pleidooien, het vonnis wordt op zijn vroegst medio maart verwacht.