Formatie in nieuwe fase: wie knippert het eerst met de ogen?

VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag hielden hun kaken op elkaar na een bezoek aan de informateur. De twee spraken bijna twee uur lang met Mariëtte Hamer, maar wilden na afloop alleen kwijt dat het ‘een goed gesprek’ was.

Hamer heeft van de Tweede Kamer tot komend weekeinde de tijd gekregen om antwoord te vinden op de vraag: welke partijen willen met elkaar verder praten over de vorming van een nieuw kabinet? Of eigenlijk: wie durven nog, na alles wat gezegd is de afgelopen maanden?

De meest logische optie lijkt die van VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks. Andere opties voor een meerderheidskabinet worden door een van de partijen uitgesloten. ,,Alle partijen weten wat er moet gebeuren, maar niemand durft het hardop te zeggen’’, zegt een fractievoorzitter. ,,We kijken allemaal naar elkaar: wie beweegt er het eerst?’’

Dit zei informateur Mariëtte Hamer eerder over de formatie:

Maar bij zowel VVD als CDA klinken andere geluiden. ,,Deze optie is vooral wat D66 wil. Waarom niet met vier partijen, waarom met vijf?’’ zegt een betrokkene. Voor een meerderheid in de Tweede Kamer is het niet nodig dat zowel PvdA als GroenLinks aanschuift. Alleen houden die twee partijen elkaar innig vast: ze willen alleen samen in een kabinet, omdat ze in hun eentje te klein zijn om een vuist te maken.

Het is nu aan de informateur, zeggen Rutte en Kaag. Hamer wil de komende week ‘met heel veel gesprekken’ de vijf bewegen om in elk geval een keer met elkaar te praten, zegt een bron. ,,We moeten zo langzamerhand toch wat.’’

Luister naar de podcast Politiek Dichtbij:

En praten wil niet zeggen dat er uiteindelijk ook een coalitie komt van deze vijf. Als de gesprekken al starten, zullen VVD en CDA hopen dat lopende de onderhandelingen een van de linkse partijen afhaakt. ,,Elke formatiepoging kan immers mislukken’’, zegt een betrokkene.

Maar of dat gebeurt, is de vraag. ,,Wat is er mis met vijf partijen?’’ zegt een politicus uit het linkse blok. ,,Dan heeft een kabinet ook een wat ruimere parlementaire meerderheid. Dan kan er ook eens iemand tegenstemmen zonder dat dat tot ongelukken leidt. We willen toch allemaal een nieuwe politieke cultuur?’’

Hamer heeft gezegd dat ze het liefst voor haar verjaardag op 7 juni klaar is, maar heeft ook al laten weten dat haar informatiefase wellicht kan worden verlengd. Partijen laten al doorschemeren dat haar opdracht desnoods verlengd moet worden.

Bekijk hieronder al onze video’s over de politiek: