De nieuwe WW-regels waardoor Poolse werknemers in eigen land een half jaar kunnen genieten van een Nederlandse werkloosheidsuitkering, tarten volgens minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken het ‘rechtvaardigheidsgevoel’. © ANP

En wéér delft Nederland het onderspit

Vlak voor de Europese verkiezingen lijdt Nederland opeens een aantal gevoelige nederlagen in Brussel. Aan het Binnenhof neemt de nervositeit toe.

Laurens Kok 28-03-19, 09:00 Laatste update: 10:01

Eerst kwam Italië opnieuw zonder straf weg met een te hoog begrotingstekort, al het gesputter van minister Wopke Hoekstra van Financiën ten spijt. Toen waren het ‘onze’ pulsvissers die een verbod kregen opgelegd, nadat ook de missie van speciale ‘gezant’ Cees Veerman op een Frans non bleef stuiten. En nu moet Nederland met lede ogen toezien dat Poolse werknemers straks een half jaar Nederlandse WW in eigen land mogen genieten, terwijl de verplichting om daar - slechter betaald - werk te zoeken amper te controleren valt. Dat lokt fraude uit. Zelfs de grootste eurofiel zou er sceptisch van worden.

De nieuwe WW-regels tarten het ‘rechtvaardigheidsgevoel’, stelde minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken nog. Die hartenkreet, overigens ook namens Duitsland en België, vindt echter onvoldoende gehoor bij een meerderheid van zijn Europese collega’s. Het voorstel werd gisteren weliswaar nog even van tafel gehaald door EU-voorzitter Roemenië, maar de vertraging daardoor is hooguit tijdelijk.

Frankrijk

Het is met name Frankrijk dat ervoor zorgt dat Nederland bakzeil haalt. De vraag dringt zich op: is hier sprake van een toevallige serie onfortuinlijke miskleunen voor Nederland, of is meer onheil onderweg?

Het is dat eerste, benadrukt Europadeskundige Adriaan Schout van Instituut Clingendael. ,,Frankrijk lijdt misschien wel grotere nederlagen in Europa dan Nederland’’, is zijn overtuiging.

Winst op andere terreinen

De recente nederlagen moeten in perspectief worden gezien, meent Schout. Dat Italië keer op keer wegkomt met overtreding van de begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) is volgens hem niks nieuws. ,,Dat pact heeft nog nooit gefunctioneerd.’’ Het verbod op de pulsvisserij is in zijn ogen niet meer dan een ‘tegenvaller’ op een technisch dossier, waar de laatste stap nog lang niet is gezet. En voordat de export van WW-uitkeringen echt is verlengd naar een half jaar gaan er nog veel water en wijn langs de Brusselse vergadercircuits.

,,Soms verlies je wat’’, zegt Schout. Maar veel belangrijker in zijn ogen is de winst die Nederland op andere, veel principiëlere terreinen heeft geboekt. Het voorstel voor een Europese grens- en kustwacht wordt uitgekleed, taxeert Schout. Grenscontroles blijven vooral een zaak van soevereine staten, en dat past in de Nederlandse lijn van samenwerking in plaats van samensmelting. Er komt geen omvangrijke eurozonebegroting of Europese minister van Financiën, waar president Emmanuel Macron van droomt. En ook het dinsdag aangenomen voorstel in het Europees Parlement dat Nederland op een lijst van belastingparadijzen plaatst heeft geen consequenties. Schout: ,,Belastingen blijven een zaak van lidstaten zelf. Dat is wat Nederland wil. Het Europees Parlement gaat vooral over technische zaken.’’

Eurosceptici

Hier zie je dat Europa gewoon superstaat aan het spelen is
Chris Stoffer (SGP-Kamerlid)

Tegelijkertijd komt de trits gevoelige nederlagen op een gunstig moment voor eurosceptische partijen. De voorstanders van een nexit, zoals de PVV en Forum voor Democratie, krijgen de argumenten waarom het beter zou zijn dat Nederland de Europese Unie verlaat op een presenteerblaadje aangereikt. Dat leidt tot chagrijn in het pro-Europese kamp. Vandaar ook de verzuchting van D66-minister Koolmees dat die hele WW-kwestie ‘niet goed is voor Europa’.

In het debat over Europese samenwerking speelt beeldvorming toch al een grote rol: verlies wordt breed uitgemeten terwijl de winst nauwelijks wordt opgemerkt. Of zoals een kabinetsbron deze week verzuchtte: ,,De kwestie over de WW-export draait om 16 miljoen euro en leidt onmiddellijk tot een Kamerdebat, maar dat Nederland in dezelfde week 23 miljoen euro uit Brussel krijgt voor infrastructuur, daar heeft niemand het over.’’

De PVV was er dinsdag als de kippen bij om te verkondigen dat Nederland in de kwestie van de WW-export ‘ballen’ moet tonen en hard op de rem moet trappen. Ook de SP, SGP en 50Plus gooiden de kont tegen de krib. ,,Hier zie je dat Europa gewoon superstaat aan het spelen is’’, aldus SGP-Kamerlid Chris Stoffer.

Diplomatiek

Om meer evenwicht in het debat te krijgen zou Nederland wat harder van de daken kunnen schreeuwen wat het wél binnenhaalt in Brussel. Maar dat is volgens Schout nog niet zo eenvoudig. ,,Nederland kan wel zeggen dat Frankrijk wéér een nederlaag heeft geleden, maar dat is diplomatiek niet handig.’’

Bekijk hieronder hoe minister Schouten eerder boze pulsvissers in Den Haag toesprak: