Coalitie zoekt nieuwe 'bruid' in oppositie

Eén voor één presenteerden ze zich aan de interruptiemicrofoon, de fractieleiders van de oppositiepartijen in de Tweede Kamer. Allemaal flirten ze met de uitgestoken hand die het kabinet zegt uit te steken. En allemaal zijn ze van plan hun bruidsschat niet zomaar weg te geven.

De één wil de bezuiniging op praktijkonderwijs van tafel, de ander wil meer lastenverlichting en geen hogere btw en weer een ander wil de loonkloof tussen basisschoolleraren en docenten dichten. En allemaal willen ze de dividendbelasting van tafel. ,,Ik zou willen dat we naast elkaar staan”, fleemde GroenLinks-leider Jesse Klaver naar VVD-voorman Klaas Dijkhoff. ,,Ik wil best het gesprek aangaan”, vleide PvdA’er Lodewijk Asscher richting CDA-leider Sybrand Buma.

Het doet denken het uitsluitingscircus rond de kabinetsformatie van 2017. De SP wilde toen niet met de VVD, de PvdA zag door de verkiezingsnederlaag geen rol voor zichzelf en niemand wilde met de PVV. Nu lijkt de PvdA voor alle coalitiepartners de meest gewilde bruid te zijn, en Asscher weet dat: zijn lijst met huwelijkse voorwaarden is het langst van allemaal (zie kader). Het is alleen de vraag of de sociaaldemocraten straks voor genoeg Senaatszetels zorgen.

Asscher werd alvast overladen met complimenten. Pechtold prees de PvdA die in het vorige kabinet ‘wél het lef had maatregelen te nemen’. ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers kwam zelfs met een heus dankwoord.

Maar Asscher toonde zich beducht voor die vleierijen. Behalve steun voor het schrappen van een bezuiniging van 19,5 miljoen op het praktijkonderwijs kreeg hij weinig voor elkaar: de coalitie komt niet over de brug met extra geld voor leraren, een bezuiniging op de huurtoeslag blijft eveneens overeind. Om verder nog maar te zwijgen over de omstreden afschaffing van de dividendbelasting: intrekking daarvan is voor Rutte onbespreekbaar. Zoveel halsstarrigheid is volgens Asscher ‘on-Nederlands’: ,,Plannen worden beter als je samenwerkt. Ik zie een coalitie die met z’n zesenzeventigen doormarcheert in een doorlopende steeg."

Lees door onder de foto.

Rutte hoorde het allemaal aan, maar deed gisteren geen enkele concrete toezegging. Waarom zou hij ook? Nu heeft het kabinet nog een meerderheid in beide Kamers van het parlement. Als hij nu al partijen tegemoet komt, is de kans groot dat hij volgend voorjaar – als zijn coalitie afhankelijk is van steun – wéér cadeautjes moet uitdelen. Wel weet hij nu precies op welke punten hij welke partij tegen die tijd tegemoet moet komen.

Voor de oppositie liep de laatste dag van de Algemene Beschouwingen zo op een teleurstelling uit. ,,Die uitgestoken hand heeft eerder de vorm van een middelvinger”, concludeerde Asscher. ,,Dit kabinet rijdt met hoge snelheid op een muur af”, waarschuwde Klaver.

Premier Rutte liet zich niet uit zijn evenwicht brengen. ,,Ik verdedig hier de begroting van volgend jaar. Daar zitten niet ineens potten geld in verstopt. Die begroting is wat die is.” Daar moet iedereen het voorlopig mee doen.