Asieldeal maakt niemand écht blij: ‘Pijnlijk’

Het kabinet kwam, na maanden van chaos rond aanmeldcentrum Ter Apel, gistermiddag met een deal die soelaas moet gaan bieden. Enerzijds worden gezinsherenigingen vertraagd, anderzijds komt er z’n 740 miljoen euro voor flexwoningen en opvang. Maar coalitiepartijen VVD en ChristenUnie, bijvoorbeeld, lichten de voor hun gunstige delen van de afspraken vooral uit. De strengere onderdelen, zoals het pauzeren van gezinshereniging, is voor de VVD een overwinning, terwijl de ChristenUnie blij is met kleinschaliger opvang.

Dat er 1250 vluchtelingen elders in Europa geplaatst gaan worden in plaats van in ons land, is nog zo’n voorbeeld: de VVD spreekt van minder instroom, ChristenUnie noemt het ‘pijnlijk’.

Het CDA noemt de maatregelen ‘noodzakelijk om de opvang op orde te brengen en de grip op migratie terug te krijgen’, aldus CDA-Tweede Kamerlid Anne Kuik. ,,We hebben een puinhoop van onze asielopvang gemaakt. Goed dat het kabinet nu structurele en noodoplossingen biedt”, zegt D66’er Anne-Marijke Podt.

De VVD laat weten er ‘streng op toe te zien’ of de maatregelen voldoende zijn om de asielcrisis op te lossen. Hoewel het kabinet nog doorwerkt aan een wet om gemeenten, zoals in Tubbergen is gedaan, te dwingen asielzoekers op te vangen, wil de VVD daar vanaf, zegt VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans.

De ChristenUnie blijft naar eigen zeggen met ‘gemengde gevoelens’ achter over de maatregelen, schrijft CU-Tweede Kamerlid Don Ceder in een blog op de partijsite. Vooral de aanscherpingen rondom gezinshereniging (nareizigers) liggen bij de partij moeilijk. De Kamerfractie staat wel achter een aantal andere maatregelen, zoals die voor Ter Apel. ‘Ik hoop dat we die voor Nederland beschamende situatie dan ook binnenkort niet meer zien en nooit meer zien.’

Vanuit de oppositie klinkt vooral kritiek over het pakket. GroenLinks vindt dat de rechten van vluchtelingen verder worden ingeperkt. Volt-Kamerlid Marieke Koekkoek noemt het ‘ontzettend wrang’ dat er door ‘bewust beleid’ van het kabinet een asielcrisis ontstaat, en het kabinet als ‘oplossing’ de asielinstroom gaat inperken en gezinshereniging moeilijker gaat maken.

PVV, Groep Van Haga en JA21 vinden de plannen niet ver genoeg gaan. De drie fracties pleiten al langer voor een asielstop. Maar dat is niet mogelijk, zei premier Mark Rutte vrijdag. ,,Een asielstop kan niet. Dan moeten we uit de Europese Unie stappen, dat gaat niet.”

Het steekt PVV-leider Geert Wilders ook dat er meer huurwoningen naar statushouders gaan. Het percentage huurhuizen dat voor hen beschikbaar komt wordt tijdelijk opgeschroefd van 8 naar 12 procent. Er zullen ook meer flexwoningen worden gebouwd, een derde daarvan gaat naar statushouders, twee derde gaat naar andere woningzoekenden. Daarmee is het aandeel dat naar mensen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, veel hoger dan normaal. Normaliter gaat volgens het kabinet zo’n 5 à 10 procent van de woningen naar statushouders.

Volgens minister voor Wonen Hugo de Jonge is dat te rechtvaardigen. ,,Anders moet je iedere week één of twee nieuwe azc’s (asielzoekerscentra) openen.’’

Ook vanuit de uitvoeringsinstanties klinkt kritiek. VluchtelingenWerk Nederland wijst op de smerige toiletten en het gebrek aan hygiëne op het veld voor het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dat moet uiterlijk 10 september leeg zijn, maar dat volgt dus op weken van chaos. VluchtelingenWerk Nederland snapt niet waarom nu pas ingegrepen wordt. ,,Ik ben er met enige regelmaat en het is daar ook gewoon vies, vuil en onverantwoord,” zei bestuursvoorzitter Frank Candel in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens hem is de inspectiedienst van het ministerie eerder in Ter Apel geweest en dus snapt hij niet waarom nu pas wordt ingegrepen.

Unicef verzet zich tegen de maatregel om gezinshereniging moeilijker te maken. Vooruit gevluchte mannen kunnen hun gezin straks alleen nog naar Nederland halen als ze een woning hebben. Volgens Unicef Nederland gaat dat in tegen bestaande regels en het VN-Kinderrechtenverdrag. ,,Kinderen hebben het recht om spoedig herenigd te worden met hun ouders”, schrijft de VN-organisatie zaterdag in een verklaring. Dit plan heeft volgens Unicef ‘grote negatieve gevolgen’ voor kinderen, die onnodig lang gescheiden zouden blijven van hun ouders.

Vrijdagavond werden nog honderden asielzoekers geëvacueerd en naar andere locaties gebracht. Toch sliepen nog enkele honderden buiten, zij waren bang om weg te gaan uit vrees dat hun aanvraag dan later wordt behandeld.

Bekijk onze video’s over de problemen onder asielzoekers in Nederland: