Ambtenaren in interne stukken: versoepeling ‘als worst’ voorhouden; Kuipers 'zeer ongelukkig’

De stukken zijn eerder deze week vrijgegeven en leiden tot ophef op social media en in de Tweede Kamer. In sommige berichten lijken de ambtenaren van het departement de inperking van vrijheden van burgers te willen wegmoffelen in plaats van er echt inhoudelijk op in te gaan.

Zo wordt in een van de e-mails uit mei 2020 gesproken over het draagvlak voor de coronaregels. Mensen willen zich er misschien wel aan houden, maar slagen daar niet altijd in, schrijft een ambtenaar. De anonieme ambtenaar zegt dat dat verschil wellicht ‘minder groot is als de worst wordt voorgehouden dat er in de toekomst minder vrijheidsbeperkingen zullen zijn'. 

De nieuwe wet biedt betere ‘democratische legitimatie’, is te lezen. Maar daarmee wordt ‘impliciet toegegeven’ dat die noodverordeningen die legitimatie niet boden. Eigenlijk wordt zo gezegd dat noodverordeningen ‘een wankele basis zijn voor grondrechtenbeperkingen’, stelt de auteur vast, ‘maar dat zeggen we niet’.

Lees hieronder de bewuste passages uit e-mails die maandag zijn vrijgegeven

Of de ambtenaar dat bedoeld heeft als kritiek op de onderbouwing die de overheid op dat moment bood, wordt uit de mail niet duidelijk. De mail kan ook opgevat worden als een strategie om de aandacht af te leiden van de beperkingen van grondrechten. Diezelfde persoon zegt later wel trots te zijn op diens eigen uitleg van de rechtvaardiging voor de regels, die expres heel vaag is. ‘Daaronder kan namelijk alles volgen wat je maar wil!’

Een ander bericht is van twee weken later. Daarin wordt overlegd over een notitie waarmee de invoering van de toen nieuwe Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 (Twm) wordt voorbereid. In die mailwisseling gaat het over de noodverordeningen waarmee de coronamaatregelen tot dan toe waren geregeld.

Nieuwe coronafase, nieuwe rol voor het OMT. Bekijk hier onze uitlegvideo. 

Minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid, D66) zegt ‘zeer ongelukkig’ te zijn met zulke teksten. Daarom wordt binnen het departement over de communicatie gesproken: ,,En uiteraard ook met degene die dit soort mails stuurt”, zei Kuipers voor de start van de ministerraad vrijdagochtend. 

De minister noemt het ‘geen excuus’, maar wijst er wel op dat destijds de druk op de ambtenaren hoog was om het aantal infecties te verminderen. ,,Een ernstige situatie waarbij het erop lijkt dat patiënten gewoon niet opgevangen kunnen worden. U kunt zich de beelden nog herinneren. Grote aantallen ambulances, helikopters die overvliegen, patiënten die naar Duitsland gaan.”

Lees hieronder de bewuste passages uit e-mails die maandag zijn vrijgegeven

Bekijk hier onze video’s over het coronavirus: