Ambassadeurs die ‘het verschil willen maken’ vertrokken met laatste evacuatievlucht

Aan boord zijn onder meer de diplomaten en militairen die de afgelopen tijd vanaf het vliegveld hebben gewerkt. ,,Het is verschrikkelijk om Afghanistan na twintig jaar op deze manier te moeten verlaten”, twittert Kaag. ,,Met pijn in het hart zijn het ambassadeteam en militairen vertrokken met de laatste Nederlandse vlucht.”

Kaag erkent dat het vertrek van de Nederlanders ‘ingrijpende consequenties’ heeft voor de mensen die nog niet in veiligheid zijn gebracht. ,,De inzet blijft om, samen met internationale bondgenoten, allen te helpen die recht hebben op terugkeer of evacuatie en de Afghaanse bevolking te blijven steunen.”

Demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld zegt ‘gemengde gevoelens’ te hebben bij het vertrek van de laatste evacuatievlucht uit Kaboel. ,,We zien verschrikkelijke berichten over aanslagen”, aldus de bewindsvrouw.

Als op iemand de sticker ‘gepokt en gemazeld in crisisgebied’ geplakt kan worden is het op Michel Rentenaar (59). De ambassadeur, met als standplaats de Iraakse hoofdstad Bagdad, werd deze week ingevlogen om in Kaboel de ambassadeur in Afghanistan, Caecilia Wijgers, bij te staan.

Afghanistan is geen onbekend land voor hem. Tussen 2009 en 2010 zat hij als diplomaat in Uruzgan. Rentenaar kan ‘met gevaar omgaan’, zei hij vorig jaar oktober in een interview met Het Parool toen hij net in Irak was. ,,Ik blijf heel rustig. Daar hebben we ook goede trainingen voor, hoor. Daarin leer je hoe je rustig kan blijven. Met ademhalingsoefeningen. Door te vertrouwen op je beveiligers.”

Rentenaar werkte eerder in Egypte, Jemen, de Palestijnse gebieden, Libanon en Oeganda. In 2011 zou hij ook hebben geholpen bij de evacuatie van vijf Nederlandse journalisten die vastzaten in hun hotel aan het Tahrirplein in Caïro. Door rellen konden zij niet weg. Met twee jeeps werden zij door de ambassade in veiligheid gebracht.

Rentenaar noemt zichzelf ‘een activistische wereldverbeteraar’. In zijn jeugd – hij groeide op in Amsterdam – leek het niet vanzelfsprekend dat hij diplomaat zou worden. Rentenaar was actief binnen de Communistische Partij Nederland (CPN), studentenvakbond LSVb en de anti-apartheidsbeweging. Uiteindelijk ging hij ‘het klasje’ van Buitenlandse Zaken doen omdat hij ‘het verschil wilde maken’.

Ook Wijgers (54) woonde en werkte al eerder in Afghanistan. In 2012 was ze adviseur bij de Nederlandse politietrainingsmissie in Kunduz. Ze is nog geen jaar ambassadeur in Kaboel. Omdat die post geldt als gevaarlijk – net als bijvoorbeeld Bagdad – wisselen Wijgers en haar plaatsvervanger om de paar weken. Daarom zat zij in Nederland toen de taliban Kaboel innamen. De hele Nederlandse ambassadestaf vertrok op een evacuatievlucht nog voor zij terugkeerde met een consulair noodteam en zo’n zestig militairen.

De omstandigheden waarin Wijgers werkte waren zwaar. Communicatie ging lastig omdat er niet of slecht internet is, op het vliegveld waren nauwelijks faciliteiten en slapen moest op matjes op de vloer. Voordat Rentenaar werd ingevlogen kwam Wijgers ‘niet eens toe aan een paar uurtjes slaap per nacht’, zei plaatsvervangend secretaris-generaal Carola van Rijnsoever van het ministerie van Buitenlandse Zaken eerder tegen deze site.

Wijgers heeft minder ervaring in crisisgebied. Ze werkte in Litouwen, Pakistan, Burkina Faso en Ghana. Van 2018 tot 2020 was ze ambassadeur in Burundi, een land dat ze in een interview met De Gelderlander ‘het Zwitserland van Afrika’ noemde. Ze voelde zich er veilig. ,,Afghanistan was andere koek.”

Toch voelt ze zich thuis in ‘moeilijke’ standplaatsen, stelde een collega-ambassadeur deze week in De Volkskrant. ,,Wij vinden het werk in ontwikkelingslanden en conflictgebieden extra interessant, omdat je daar als diplomaat echt een verschil maakt.”

Dat ze nu is vertrokken uit Kaboel zal haar somber stemmen. ,,Eenmaal aan boord, blijf je aan boord”, zei ze eind juni bij het ceremoniële einde van de Nederlandse militaire missie in Afghanistan. Ze plaatste daarbij wel een kanttekening: ,,Zolang de situatie dat toelaat.”

Kijk onze video’s over de situatie in Afghanistan in onderstaande playlist: