"Ze doen in ieder geval allemaal hun best zo positief mogelijk voor de dag de komen", zegt Els Ackerman. "Ook bedrijven zelf geven vaak een mooiere voorstelling van een functie."

Liegen
​Ackerman is loopbaanadviseur en -coach in Rotterdam, schreef een boek over loopbaanplanning en geeft als columnist op www.intermediair.nl advies, onder meer over solliciteren. Ze raadt sollicitanten altijd af de grens van liegen te passeren. Maar té eerlijk zijn, is wat haar betreft ook niet nodig. "Solliciteren is een strategisch spel waarin een goede voorbereiding de 1ste stap is. Kom niet met onwaarheden, daar wordt doorheen geprikt. HR-managers zijn niet van gisteren. Voor je het weet, sta je enorm voor gek."

Solliciteren is méér dan een vraag- en antwoordspel. "De essentie is: contact maken. Als dat lukt, is de klik meestal wederzijds. Dat maakt meer indruk dan bluf."

Gat in cv
Ackerman weet dat kandidaten van goeden huize moeten komen om zich te onderscheiden, dat de verleiding om het curriculum vitae (cv) een beetje op te leuken op de loer ligt. Maar door je verhaal een draai te geven, hoef je niet te liegen over gebrek aan bijvoorbeeld coördinerende of leidinggevende capaciteiten bij je vorige werkgever. "Draai de vraag om, zodat je er wel iets mee kunt. Vertel over ervaringen die je opdeed tijdens het organiseren van vakantiekampen, laat zien wat je deed voor je vereniging of sportclub. Aandacht verleggen, is beter dan liegen of ongewild de nadruk te leggen op harde eisen die je mist."

Het beruchte 'gat in het cv' is een bekend fenomeen om leugentjes aan op te hangen. Niet nodig volgens Ackerman. "Laat zien wat je in zo'n periode allemaal wél deed. Dat maakt je voor werkgevers interessant."

Te eerlijk
En een chronische ziekte? Hoe eerlijk ben je daarover tijdens de procedure? "Ik zou het zeker niet in mijn brief of tijdens het 1ste gesprek aankaarten. Een brief en cv stel je samen op basis van je vaardigheden, niet andersom. Over parttime werken begin je later, het arbeidsvoorwaardengesprek is daarvoor vroeg genoeg. Of misschien pas na een half jaar, op het moment dat de werkgever je functioneren en kwaliteiten kent. Op een arbeidsrelatie die eerder in conflict strandde, hoéf je tijdens een sollicitatie niet inhoudelijk in te gaan. Te eerlijk zijn, is niet nodig."

Jokkebrokken over diploma's die nooit behaald zijn of opleidingen die niet bezocht werden, moet je niet doen. Hoezeer je de baan ook begeert. "Vroeg of laat val je door de mand. En het cv? Dat moet kloppen; feiten zijn eenvoudig na te trekken. Het cv is belangrijk, op basis daarvan vindt tegenwoordig de 1ste selectie plaats."

Bedrijfsrisico
Dat misschien wel 50% van de cv's in Nederland is verfraaid of zelfs dikke leugens bevat, weet Karina Ahles-Frijters van cv-verificatiebureau Een Streepje Voor. "Soms wordt er keihard gelogen over nietbehaalde of vervalste diploma's en nooit gevolgde opleidingen, soms worden hele periodes verdoezeld."

Ahles wordt door werkgevers ingeschakeld om cv's te screenen. Voor zo'n screening moet de sollicitant, met het oog op de privacywetgeving, een toestemmingsverklaring ondertekenen. "In de VS is dit een onderdeel van elke procedure. Bij ons was het lange tijd not done ernaar te vragen, omdat het de vertrouwensband tussen werkgever en werknemer zou schaden. We lijken het nu ook te accepteren. Over het waarheidsgehalte van cv's wordt een beetje lacherig gedaan. Iedereen kent wel iemand die op basis van een leugen(tje) toch ergens binnenkwam. Daarbij wordt vergeten dat een leugen voor de werkgever reden is je niet aan te nemen: je bent een bedrijfsrisico. Wat doe je in stressvolle situaties? Zwicht je dan ook? Je bent een veiligheidsrisico voor de onderneming."

Werkervaring
In de financiële wereld, maar ook voor functies op gevoelige plekken, wordt de cv-check gebruikelijker. Waarover we vooral liegen? Ahles: "Onwaarheden over werkervaring en opleidingen op hoger niveau dan de realiteit of over verantwoordelijkheden die hoger lagen, komen veel voor. Liegen zit in je of niet."