Wonen op campings: ja, waar anders?

door Klaas Burger 

Op vrijwel alle grotere campings en vakantieparken zijn mensen te vinden die na een relatiebreuk, schuldencrisis, huisuitzetting, vanwege laaggeletterdheid of onzeker werk vastlopen in onze samenleving. Bijvoorbeeld: een vrouw, midden 50, arbeidsongeschikt. Na het overlijden van haar man verloor ze door de woekerpolisaffaire haar huis. Sindsdien woont ze in een enkelwandig zomerhuisje. Hier voedde ze haar vijf kinderen op.

Voorbeelden als deze zijn geen uitzondering. Er is een toenemende groep mensen in Nederland zonder duurzame huisvesting. Niemand weet precies hoeveel hiervan op vakantieparken wonen; het Centraal Bureau voor de Statistiek houdt over hen geen cijfers bij. Maar gedeputeerde Erik van Merrienboer van de provincie Noord-Brabant stelde in mei van dit jaar, dat bij de huidige bouwplannen tot 2050 alleen hier al 35.000 goedkopere (huur)woningen te weinig zijn.

Vanaf het moment dat iemand noodgedwongen onderkomen zoekt op een camping, begint een neergaande spiraal. De leefomstandigheden in goedkope stacaravans en vakantiewoningen zijn qua gezondheid en (kind)veiligheid niet ideaal. Bovendien is wonen op terreinen met een recreatiebestemming verboden. Daarom lukt het niet altijd een officieel adres te krijgen. Toegang tot zorg en contact met de Belastingdienst of Centraal Justitieel Incassobureau worden dan lastig. Schulden lopen op en de afstand tot de gereguleerde samenleving groeit, met alle gevolgen van dien.

Veel overheden hebben lang weggekeken. Wonen op campings werd gedoogd. Het leverde een stabiele inkomstenstroom aan toeristenbelasting op en het hielp campingeigenaren voldoende inkomsten te generen in een veranderende markt. Bovendien zoeken de voor de aantrekkende economie broodnodige arbeidsmigranten onderkomen. Voor de duidelijkheid: zij werken niet alleen bij agrarische bedrijven of in de bouw. Ook het distributiecentrum van Bol.com in Waalwijk draait op uitzendkrachten uit Oost-Europa.

Vrijwel alle bewoners van vakantieparken zoeken naar betaalbaar onderdak. Zolang het lokaal niet lukt aan deze vraag te voldoen, blijft staan: waar moeten deze mensen wonen, anders dan in stacaravans of recreatiewoningen? Het is zinloos deze oprechte vraag enkel af te straffen met boetes of ontruiming. Een dwangsom komt bovenop een lange lijst schulden en bewoners Fort Oranje vluchten naar vakantieparken in België. De huidige werkwijze en bijbehorende beeldvorming in media problematiseren een grote groep mensen, verzwakken hun zelfredzaamheid en dragen bij aan probleemverplaatsing.

De afgelopen tijd hebben Ruben Pater en ik onder de titel Camping Kafka: Weg in eigen land met campingbewoners, -eigenaren, zorgprofessionals en beleidsmakers onderzocht wat alternatieven zouden kunnen zijn. In vier sessies kwam een pijnlijk beeld boven van inconsequente en slecht samenwerkende overheidsdiensten, die (schuld)hulpverleners sturen en tegelijk dwangsommen opleggen. Terwijl op de feitelijke vraag naar woningen te weinig regie wordt gevoerd. Het wordt tijd dat samen met bewoners van vakantieparken eens wordt gekeken naar hoe het anders kan.

* Klaas Burger en Ruben Pater (Academie voor Beeldvorming) maken in samenwerking met Provincie Noord-Brabant en GGD West-Brabant een tour langs locaties waar het campingvraagstuk speelt. Meedoen? Volg ons via facebook.com/campingkafka of op www.campingkafka.nl