Dit is het moment om te kiezen voor groen

Het is indrukwekkend om te zien wat er momenteel allemaal gebeurt om ons heen. Studenten en scholieren staken, een grote klimaatmars in Amsterdam, landelijke Opschoondag, talloze duurzame festivals, markten, lezingen... Bij de verkiezingen van vorige week woensdag was het klimaat ook een hot item.

Het lijkt wel of iedereen besloten heeft dat 2019 hét jaar moet worden om op te komen voor ons klimaat. Duurzaamheid ligt op ieders lippen en is een standaard gespreksonderwerp geworden bij het koffiezetapparaat. We zien het ook aan een explosieve toename van het aantal leden van onze facebookpagina Zero Waste Nederland. Mensen willen verandering.

We vragen en masse van bedrijven, bestuurders en beleidsmakers om het anders te gaan doen: duurzamer, milieuvriendelijker, zuiniger en circulair. We zijn bereid om daarvoor de straat op te gaan, berichten te delen, e-mails te versturen, petities te starten. We laten van ons horen. Er hangt zowaar een gevoel van revolutie in de lucht!

Toch zit er een grens aan onze veranderdrang. We blijven Nederlanders. We zijn gewend aan onze luxe levensstandaard en aan onze vrijheid. De vraag 'Wat kost dat dan?' is ook in dit kader vaak gehoord. Past deze groene revolutie bij ons Nederlanders? Of druist deze groene opmars in tegen onze natuur?

We hebben het over het algemeen goed in dit land, daar werken we hard voor. Die luxe hebben we verdiend. Zouden we dat opgeven voor het milieu? In 2018 steeg het aantal vakantievluchten wederom, met 3 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Ook al weten we hoe slecht vliegen is voor het milieu. Het aantal vluchten van en naar Schiphol blijft toenemen.

Een ander voorbeeld. Sommige van onze gewoonten zijn zó slecht voor het milieu dat ze verboden gaan worden, of verboden zouden móeten worden. Denk aan de Europese wetgeving rondom wegwerpplastic die in 2021 van kracht wordt. Andere zaken die onder vuur liggen zijn bijvoorbeeld het oplaten van ballonnen, het gebruik van plastic confetti of niet-afbreekbare billendoekjes. Zodra er ergens gesproken wordt van een verbod, reageert de gemiddelde Nederlander afhoudend: ,,Er mag al zoveel niet." Of: ,,Het moet wel leuk blijven."

Als ons iets wordt verboden, krijgen we jeuk. Dat vinden we niet leuk. Het past niet bij ons. Het liberalisme heeft ons weliswaar veel gebracht, het staat ons wat betreft de klimaatdoelen behoorlijk in de weg. Vrijheid is een groot goed. En ook zo waardevol dat we het blijven verdedigen, ongeacht wat daar tegenover staat.

We zijn soms net opstandige pubers.

Tenslotte denken veel Nederlanders in termen van geld. Waar je in andere landen nooit aan iemand zou vragen wat hij of zij verdient, is dat in Nederland een sociaal geaccepteerde vraag. Als er gesproken wordt over duurzame maatregelen die iemand zelf zou kunnen toepassen, wordt al snel gevraagd wat dat gaat kosten. Niet wat het oplevert.

Vanuit ons platform Zero Waste Nederland merken we dit ook. We geven mensen dagelijks tips over hoe je kunt leven zónder afval. Dat is namelijk heel goed mogelijk, stap voor stap. Toch krijgen we vaak te horen: ,,Ik kan dat niet betalen, om zo te leven." Terwijl onze ervaring juist is dat je heel veel geld bespaart als je zonder afval leeft.

Het klopt dat een onverpakt stuk kaas bij de kaasboer duurder kan zijn dan het voorverpakte stuk kaas in de supermarkt. Een typische Nederlander haakt dan af. Het kost aardig wat overredingskracht om aan te tonen dat op veel andere vlakken het dubbeltje juist andersom valt. En dat die paar centen extra van de kaas uiteindelijk ruimschoots worden gecompenseerd. Kortom... het gaat om het eindresultaat. We moeten leren verder vooruit te durven kijken, naar het grote geheel. Naar wat dát uiteindelijk oplevert.

We hebben het in Nederland goed, heel goed zelfs. En daarmee wanen we ons onaantastbaar. Maar wat hebben we straks aan al die luxe, als het water ons letterlijk tot aan de lippen staat? Het is hoogste tijd dat we samen kiezen voor een nieuwe standaard. Eén waarbij we de aarde waarop we leven meer respecteren, zodat we kunnen blijven genieten van die mooie wereld om ons heen.

Laat die revolutie maar komen, ook in onszelf!

* Elisah Pals, geboren in Bergen op Zoom, nu wonend in Breda, is oprichter van het facebookplatform Zero Waste Nederland, waarop dagelijks tips worden gezet om afvalloos te leven. Zelf leeft Pals inmiddels ruim drie jaar zonder afval.