De Roemenen van '63

En op een steenworp afstand van het spoor, vijf minuten fietsen van de grote hei, tien van het vliegveld. Wij hadden de hele wereld bij wijze van spreken in onze broekzak. Ik had ooms en tantes in Breda en zelfs in Amsterdam en die vonden altijd dat wij maar in een dorp woonden. Hoezo 'maar'? Wij hadden alles wat een jongensleven spannend maakte en de rest verzonnen we er wel bij.

Bovendien: ooms en tantes die Rijen klein vonden, waren zeker nog nooit in Molenschot geweest? Dat klopte. Wijzelf trouwens ook niet. De Broodbaan bij het genieterrein, dat was de uiterste grens van onze wereld en, wat ons betrof, ook van de beschaving. Daarachter begon Molenschot.

Wij kenden dat dorp maar van één inboorling. Juffrouw Riet was een Molenschotse boerendochter die doorgeleerd had en nu onderwijzeres was op onze Rijense school. Ze stond in de derde klas en ik heb van haar, veronderstel ik, veel geleerd.

Dat in die jaren werk en privé nog niet zo gescheiden waren, mag blijken uit een voorval dat mij van de week ineens te binnen schoot. In het late voorjaar van '63 vaardigde Juffrouw Riet het bevel uit dat wij op een zekere vrijdagmiddag allemaal met de fiets naar school moesten komen. Dan konden wij na vieren in colonne achter haar aan naar Molenschot fietsen.



Niet naar het dorp zelf, maar naar de ouderlijke boerderij van Juffrouw Riet. Op een veld achter de woonst parkeerden wij onze karretjes in een droge sloot. Pas daarna werden wij gebrieft. Dat veld stond vol met kleine groene plantjes waaronder zich, zo werd ons verzekerd, aardbeien bevonden. We kregen allemaal een mandje van gevlochten karton. Als dat vol was, dienden wij ons naar de vader van Juffrouw Riet te spoeden, die het mandje op een weegschaal zette. Als het goed was, kregen wij een dubbeltje en konden we opnieuw beginnen. Maar meestal zei hij eenvoudig: 'Daor mot nog meer bai!'

Om zes uur klonk er een schril fluitje, teken dat wij ons weer bij de fietsen moesten vervoegen. Wij vergeleken de opbrengst. Een paar uitslovers hadden wel drie of vier dubbeltjes bij elkaar geplukt. De meesten hadden er twee. Ik zweeg en klemde mijn vuistje om één dubbeltje in mijn zak.

Daar moest ik aan denken toen de aardbeienboeren van de week bij minister Kamp kwamen klagen, omdat zij geen plukkers uit Roemenië meer mochten laten overkomen. En ik dacht hoezo? Jullie hebben toch ergens vast nog wel een dochter die onderwijzeres is?