Noord-Korea grossiert in laatste plaatsen: komt dát ook op tv?

Van te voren werd al niet al te veel verwacht van de atleten uit de communistische dictatuur. Alleen kunstschaatsers Ryom Tae Ok en Kim Ju Sik plaatsten zich op eigen kracht. De Olympische Spelen werden voor dit duo een absoluut hoogtepunt. Onder toeziend oog van de hele wereld reden ze twee prachtige küren en eindigden ze als dertiende, met een puntenrecord. Zuid-Koreaanse fans keken met open mond toe, vol adoratie.

Tot zover het goede nieuws. Voor het overige was het huilen met de pet op. Bij het alpineskiën maakten de Noord-Koreanen het het allerbontst. Bij de mannen deden Kang Song Il en Choe Myong Gwang mee op de reuzenslalom en op de slalom. Op het eerste onderdeel eindigden ze als 74e en 75e, goed voor de 1-na-laatste en laatste plaats. Hun achterstand op winnaar Marcel Hirscher na twee runs: 44 seconden voor Kang, 54 voor Choe.

In een sport die meestal op tienden of honderdsten van een seconden wordt beslist, mag dat gerust een prestatie heette. Op de slalom ging het met een diskwalificatie voor Kang (na een laatste plaats op de eerste run) en een laatste plaats voor Choe niet veel beter. Bij de vrouwen trok Kim-Ryon Hyang de lijn van de mannen moeiteloos door: 54e en laatste op de slalom, diskwalificatie op de reuzenslalom - na een laatste plaats in de eerste run.

Hoe worden deze uitslagen in Noord-Korea nou ontvangen? Het zal voor het Noord-Koreaanse staatsjournaal niet meevallen dit soort prestaties om te toveren tot items die de natie met trots kunnen vervullen. Toch zijn ze daar creatief mee, zegt Remco Breuker, professor Koreastudies in Leiden. ,,Als ze het kunnen spinnen, zullen ze het doen.” De wedstrijden worden niet live uitgezonden, dus het thuisfront krijgt alleen de positieve verhalen mee.

Bij het skiën valt er natuurlijk weinig te spinnen, met al die laatste plaatsen. Maar bij een onderdeel als de crosscountry ligt dat al iets anders. Bij de mannen eindigden Han Chun Gyong en Pak Il Choi op de 15 km vrije stijl weliswaar pas als 101e en 107e, maar de Noord-Koreanen waren daarmee niet de allerslechtsten. Ze lieten onder meer cultheld Pita Taufatofuo uit Tonga achter zich.

Ook een Pakistaan, een Libanees, een Braziliaan, een Marokkaan, een Ecuadoriaan, een Portugees, een Colombiaan en een Mexicaan konden niet aan de tijd van de twee Noord-Koreanen tippen. 

Sport is belangrijk voor Kim Jong-Un, zegt Breuker. Hij steekt er meer geld in dan zijn vader. ,,Maar dat wil niet zeggen dat ze meteen ook genoeg geld en know-how hebben om op het niveau van de Winterspelen mee te doen. Er zijn wel andere sporten waarin ze goed zijn. Gewichtheffen en judo bijvoorbeeld.”

Naast kunstschaatsers, skiërs en langlaufers waren er ook nog shorttrackers en ijshockeysters actief voor Noord-Korea (zie kader). Ook zij eindigden ver onderin de stand. 

Hebben deze sporters nu iets verschrikkelijks te vrezen, als ze terugkomen in hun thuisland? Nee, zegt Breuker. ,,Een wedstrijd verliezen is niet genoeg reden om in een concentratiekamp terecht te komen, of iets dergelijks. Daarvoor moet er wel meer gebeuren, dan moeten ze echt iets hebben gedaan wat tegen de Noord-Koreaanse regels ingaat.” Toch is het niet zo dat er helemaal geen consequenties dreigen. ,,De kans bestaat dat ze hun beschermde status als topsporter verliezen. Dat is voor een Noord-Koreaan een stuk erger dan voor een Nederlandse sporter.” 

Als een verrassing kunnen de magere resultaten overigens niet komen. Alleen de kunstschaatsers plaatsten zich op eigen kracht, de rest doet mee op uitnodiging.  Bij de sluitingsceremonie, zondag, zullen de atleten het stadion binnenlopen onder toeziend oog van een zware Noord-Koreaanse delegatie. Zo groot is de schaamte dus ook weer niet.